PAGPATUMAN SA MAGNA CARTA FOR ELECTRICITY CONSUMERS (Una sa duha ka gula)

Daghang gaingon nga ang labing hayayahay nga negosyo mao ang iya sa mga kompanya sa koryente. Kini una sa tanan mao nga kini nga negosyo lagmit monopolia ug walay kompetinsya. Sa usa ka lalawigan, o siyudad usa ra baya gayod ka kompaniya o kooperatiba sa koryente ang hatagag prankisa aron mopahigayon ning maong negosyo. Ikaduha dili lisod ang koleksyon sa balayronon sa konsumante kay tungod sa kadako na sa panginahanglan sa koryente sa atong kinabuhi dili makatugot ang konsumate nga mosinati bisan usa lang kaadlaw nga maputlan ug koryente ug mauna gyod lagmit sa iyang budget ang para sa electric bills.

Kun unsa man kahayay ang negosyo mao usa ka makaluluoy ang konsumante. Una sa tanan kay monopoliya man lagi, wala gyod siyay kapilian. Unsa man ka ngil-ad ang matang sa serbisyo obligado siya magpabilin ug magbagotbot na lang. Maayo pa ang telepono, cellphone, o internet, kay naa pay daghang kompaniya kabalhinan kun dili na ta ganahan sa serbisyo .Halos tanang mga serbisyo ug butang nga atong gipalit ug gikonsumo gawasnon tang moundang ug mangita ug lain nga kompaniya , supplier o tindahan, nungka sa serbisyo sa kompaniya sa elektrisidad. Bisan unsa kini ka madaugdaugon, bisag unsa kangil-ad ang serbisyo niini walay kapilian ang konsumante, kun gusto pa niya nga mogamit ug koryente . Moutong na lang siya ug magpadayon sa kontrata niini.

Kining maong pihig nga kahimtang tali sa kompaniya sa koryente ug sa mga konsumante niini maoy hinungdan nga ang kongreso diha sa paghatag niini ug frankisa sa kompaniya sa koryente mipahamtang ug mga limitasyon sa pagdumala sa maong negosyo. Ug gawas niini dunay mga lagda sa atong mga balaod, ilabi na diha sa atong kodigo sibil nga nga nanalipod sa katungod ni bisan kinsa tawo batok sa pagpangabuso sa ubang tawo o korporasyon bisan sa kahimtang sa pagpangabuso sa pribilihiyo o prankiso diin gipahamtang ang tulubagon pagbayad ug danyos alang sa nabiktima. Gani kung tan-awon ang mga desisyon sa Korte Suprema ug uban pang ubos nga mga hukmanan, daghan na pod nga mga kompaniya sa koryente ang gipabayad ug dagkong danyos tungod lagi sa madaugdaugong binuhatan niini ilabi na diha sa dinalidali ug dili makiangayong pagpamutol sa koryente.

Apan ang kasinatian sa atong hustisya nagpakita nga kining maong balaod luag ug haguka pa kaayo ug wala gyod makapugong sa mga abuso sa mga kompaniya ug kooperatiba sa koryente. Nagpadayon ang mga illegal nga pagpamutol, nagpadayon ang madaugdaugong pagpanangtang sa mga metro sa koryente nga gihimo sa paagi nga daw wala gayoy balaod nga gikahadlokan.

Hinuon, niadtong tuig 2004 ang Energy Regulatory Commission abay sa Artikulo 41, sa Republic Act 9136 kun Electric Power Industry Reform Act, mipakanaug sa regulasyon nga gitawag ug Magna Carta for Electricity Consumers. Kining maong regulasyon nagdeklarar sa mga katungod ug obligasyon sa mga konsumante sa koryente sa tumong nga mapalambo ang serbisyo ug mapanalipdan sila batok sa mga dili maayong binuhatan sa mga kompaniya ug kooperatiba sa koryente. Daghan ang mga katungod nga gideklarar ning maong regulasyon. Naglakip kini diha sa katungod sa maayo, makataronganon nga presyo sa koryente, refund sa meter deposit ;ingon man sa katungod nga masayod sa mga mahinungdanong butang ug kalihokan sa kompamiya nga naglambigit sa serbisyo niini ingon man ang paghugpong ug paghiusa aron isip usa ka kapunungan mapakusog ang ilang pagpanalipod sa ilang mga katungod isip mga consumers. Lakip ning maong mga katungod mao ang mga lagda nga nanalipod sa mga konsumante batok sa dili makiangayong pagpamutol.

Ning atong lindog, atong ipunting ang atong paghisgot niining maong mga katungod batok sa dili makiangayong pagpamutol, kay kini lagmit ang nasinati ug masinati sa konsumante. Gani sa atong pagpanglaban lagmit nga reklamo sa mga konsumante nga miabot kanato kini gyong kalabot sa pagpamutol. Ug kini tungod sa klarong sakit nga epekto niini nga deretso gyong masinati sa hingtungdan diha sa paghikaw kaniya sa elektrisidad. Ang Magna Carta for electricity consumers, naglatid ning maong mga tamdanan ug pagdili ngadto sa mga kompaniya ug kooperatiba sa koryente kalambigit sa ilang mga kalihokan sa pagpamutol:

a. Ang katungod nga pahibaw-on nga putlan siya sa koryente 48 ka oras sa dili pa ipahigayon ang pagputol( Artikulo 17);

b. Ang Articuko 18 usab nagbuot nga dili mahimong mamutol sa adlaw nga holiday, sabado ug domingo, o bisan pa sa Lunes hangtod biernes human sa alas dos, sa hapon, o sa mosunod nga mga kahimtang:

1. Kun usa sa nagpuyo sa balay nagdaot ug nagdepende ang iyang kinabuhi sa usa ka lifesupport system nga gipadagan sa kuryente, kun mopresentar ang konsumante ug usa ka certificate gikan sa usa ka mananambal nga ang pagputol sa koryente maghatag ug kakuyaw sa kinabuhi sa tawo nga gadaot;

2. Kun dunay gihaya nga patay nga usa gyod sa nagpuyo sa balay sa konsumante;

3. Kun dunay pruyba ang konsumante nga wala gyod siya makadawat ug bill, o disconnection notice ;

4. Kun ang konsumante nakadawat ug bulto nga bill sulod sa daghang mga bulan tungod sa kapakyasan sa kompaniya sa koryente sa paghatag kaniya ug binulan nga bill sa iyang balayronon;

5. Kun wala sa iyang panimalay ang konsumante o ang iya ba kahang representante;

6. Kun diha sa akto nga putlan na siya, ang konsumante mohanyag sa iyang bayad ang kinahanglang dili na mopadayon pagputol , dawaton ug resibohan niya ang bayad( Artikulo 19 Magna Carta for Residential electricity consumers;

7. Sulod sa 24 ka oras human pagbayad kinahanglang ikutay gyod pagbalik ang koryente ngadto sa panimalay sa konsumante. ( Artikulo 21 Magna Carta for residential Power Consumers.

Tipik lang kini sa daghan kaayong mga katungod nga gideklarar sa magna Carta for residential Power Consumers, apan ngano nga hangtod pagkakaron daw wala man kini hatagig respeto ug katumanan sa nagkalainlaing mga kompaniya ug kooperatiba sa koryente ning atong nasod?

Ipadayon nato kini sa sunod gula.

Legal Information

Pangutana; Mahimo bang patyon ang usa ka kawatan nga maaktohan sa pagpangawat ug butang sa laing tawo?

Tubag: Dili. Bisan tuod ang atong mga balaod nag-ila sa prinsipyo sa self defense diin ang usa ka tawo nga nanalipod sa iyang kaugalingon sa pagpangatake sa laing tawo mahimong maabsuwelto bisan pa ko mapatay niya ang nangatake kun makiangayon lang ang pamaagi nga iyang gigamit pagdepensa, ug wala siya manguna, lahi ang kahimtang sa kawatan nga masakpan. Wala tugoti sa balaod nga patyon siya gawas kun ang pagkuha sa butang gikaluhaan ug hulga ug atake sa nangawat ngadto sa tag-iya o tawo nga misumpo sa iyang pagkawat. Sa tanang higayon mas bililhon gyod ang kinabuhi sa tawo kay sa bili sa bisan unsang butang.

GIKINAHANGLAN NA GYOD ANG HIGPIT NGA BALAOD BATOK SA RECKLESS DRIVING

Ang miaging pipila ka semana napuno sa ngilngig kaayong mga taho sa mga disgrasya daghan niini diha sa kadalanan tungod sa danghag nga pagmaneho. Gikan didto sa Manila, hangtod sa mga lalawigan hangtod diri sa Mindanao, nagkalainlaing sugilanon sa trahedya nga mikalas ug daghan kaayong kinabuhi tungod lang sa sayop sa usa ka dangha o hubog nga driver.

Ang luspad ug makaluluoy kaayong hitsura ni kanhi Senador Rene Saguisag nga giinterview sa media atol sa unang kasumaran sa kamatayon sa iyang asawa nga ang hinungdan mao lang gihapon ang kadanghag sa usa ka driver nga hapit usab mokalas sa iya mismong kinabuhi mihulagway sa kamatouran sa kadako na kaayo sa kadaot nga nahimo sa kalibotan ning kadanghag sa mga reckless drivers.Liboan ka mga batan-on ug masaarong kinabuhi nga takulahaw lang nabahas tungod sa kaburukinto sa nagunit sa Manubela. Gani ang mga aksidente sa kadalanan giila na isip usa sa mga nag-unang hinungdan sa kamatayon. Apan samtang nagsubli subli kining mga susamang trahedya sa nagkalainlaing dapit sa atong nasod daw wala kitay makitang klaro ug konkretong paningkamot sa kagamhanan nga masumpo kini. Daw wala nay pag-undang ug dili na kini masumpo, ug morag midaghan na gani ug samot ang aksidente sa kadalanan.

Kun duna may mga hinungdan ngano nga midaghan ug wala makibhangi kining maong mga aksidente usa niana mao ang kahaguka sa balaod sa pagdumala ug pagsilot ning maong mga kasaypanan. Una sa tanan, gawas tingali sa mga ordinansa sa mga syudad, lungsod ug lalawigan, nga gamay ra usab kaayong multa ang gipahamtang, wala gyod kitay balaod sa nasod nga nagsilot sa dinanghag o hinubog nga pagmaneho. Nahimuot gani kita nga ang binilanggong Senador nga si Senador Antonio Trillanes nakahahigayon pag pasaka ug sugyot balaodnon nga silotan gayod kining pagmaneho nga hubog kun Anti-Drunk Driving Bill apan sama sa iyang kagawasan wala pa poy katinoan kun kanus-a pang panahona kini mahimong hingpit nga balaod. Nagpabilin hangtod pagkakaron nga haguka ang atong mga balaod batok sa kadanghag ug hinubog sa trapiko. Ang sangpotanan, bisan unsaon pag-abuso pagdrive, wala gyoy klarong silot ang balaod sa kongreso niini, hangtod nga kini makabangga o makaligis ug laing tawo.

Ug bisan sa kahimtang diin makabangga o makaligis ang usa ka driver sa kahimtang nga mosangpot sa kamatayon o mga kamatayon gamay ug daw kulang kaayo ang silot nga gipahamtang niini sa balaod. Ang Article 365 sa Revised Penal Code nagpahamtang lang ug silot pagkabilanggo nga dili molapas sa unom ka tuig sa labing taas batok sa usa ka driver nga makahimo sa maong kadaot. Ug sayod kita nga kun ang silot pagkabilanggo nga ipahamtang sa usa ka konviktado dili molapas ug unom ka tuig mahimo siyang magpabiling gawasnon gihapon bisan konviktado pinaagi lang sa pagfile ug usa ka petition for probation aron inay bilanggoon magpabilin siyang gawasnon ug dumalahon lang sa probation office . Ug bisan pila pa ka mga kinabuhi ang nakalas diha sa dinungan ug hiniusang sumbong batok sa driver sa mao lang gihapon nga silot ug mahimo gihapong makapahimulos siya sa pagkagawasnon ilalom sa pagdumala sa probation office.

Haguka gyod kaayo pagkatinuod lang kining maong balaod nga lagmit ang mga biktima o paryente sa biktima maglisod gyod pagpadyon sa kaso ug lagmit makigareglo na lang. Sa hilisgotan usab sa pagbayad ug danyos iagi pa kini sa kuti ug dugay kaayong pamaagi sa husay nga mora na hinuon ug maghatag ug dugang pang trahedya sa biktima tungod sa kalangan, gasto ug kahasul pagpursige sa usa ka kasong sibil.

Ning maong kahimtang kinsa man nga danghag nga driver ang makurat sa balaod. Ning maong kahimtang unsa may proteksyon sa inosenteng tawo diha sa atong kadalanan? Gawas sa hilisgotan sa balaod mismo, mas dako gyod pod kaayong suliran ang pagpatuman. Saksi kita nga labaw pang danghag ang mga personahe sa LTO, puera de los Buenos diha sa pag isyu ug mga lisensya ni bisan kinsa gani wala pa nato malimti kadtong usa ka buta nga nahatagan sa LTO ug drivers license. Bisan diha sa papatuman sa atong mga polis ug sa uban pang mga ahensya sa mga ordinansa ug regulasyon kalambigit sa trapiko nagkulang gyod kaayo ug kini misangpot halos saw ala nay pagtahod niini diha sa mga kadalanan. Ang resulta, sa daghang higayon ang atong mga karsada nahimo nang dapit diin ang kapritso ug kadanghag sa mga driver maoy mohari ug nahimong dakong hulga sa kinabuhi sa katawhan.

Kining maong kahimtang nagtawag una sa tanan sa pagsuhid pagbalik sa atong mga balaod sa trapiko. Pagkakaron wala gyod kini igo nga ngipon. Ug kun tumong man sa kagamhanan nga kini tahoron tingali himoon kining mas higpit nga dili lamang mopataas sa ubos kaayong mga silot nga gipahamtang bisan sa mga kahimtang nga misangpot sa kamatayon, kundili moobligar gayod sa mga tigpatuman sa balaod nga gukdon ug sumpoon ang mga malapason nga driver bisan pa man wala pay disgrasya o kadaot nga ilang nahimo. Ang pagpasa sa Anti-Drunk Driving Bill aron mahimo na gyong hingpit nga balaod diha sa kongreso usa ka maayong butang apan bisan pa ,kulang pa kaayon kini nga dili gyod makatubag sa dakong suliran . Kinahanglan gyod ang malangkobong lihok sa atong pamalaod aron matubag unsaon pagsulbad kining maong problema nga halos nakadulot na diha sa kinaiya sa atong mga drivers. Kinahanglan usab ang usa ka balaod nga modasig sa usa ka political will diha sa atong mga tigpatuman sa balaod nga seryoson na gayod ang ilang trabaho pagdumala sa trapiko ug pagsumpo niining maong bisyo sa atong mga drivers.

Labaw sa tanan gikinahanglan ang balaod nga dili lamang maghatag ug igong silot sa mga malapason ug danghag nga driver kundili mohatag usab ug igong leksyon ngadto sa mga tigpatuman , ug sa tibuok katilingban aron kahatagan kinig igo nga pagtahod.

Apan mentras sa atong kahimtang karon ma driver man kita, matag-iya o operator man sa mga publikong sakyanan, o yano man lang nga sumasakay mas maayong makahimo tag binagsa o hiniusang mga lakang aron kanunayng mapahinumdom ang atong mga drivers nga angay magbaton sa labing taas nga pagkamaampingon ug pagkamaapoon diha sa panahon nga magunit na sila sa ilang mga manibela-diin nakasandig ang daghan kaayong mga kinabuhi diha sa atong mga karsada.

Legal Information

Pangutana: Unsay silot sa balaod batok sa mga kompaniya sa koryente nga moputol sa koryente sa ilang konsumante bisan walay igong abeso o sa binuang ug madaugdugon nga paagi:

Tubag: Mahimong makapasaka ug danyos ang biktima nga konsumante aron pabayron ug danyos tungod iyang iyang pag-antos ug purehisyo sa maong buhat. Bisan wala pay balaod nga nagpahamtang ug kasong kriminal niini, mahimong ipasaka ang usa ka kasong kriminal aron ipabilanggo ang hingtungdan nga mga empleado ug tagdumala sa usa ka kompaniya o kooperatiba sa koryente kun dunay ordinansa ang usa ka siyudad o lungsod nga nagsilot sa maong buhat. Ang Iligan City naa na ning maong ordinansa nga giulohan ug Fairness to Electric Consumers Ordinance ug mahimo kining sundogon sa ubang mga syudad,lalawigan, o lungsod.

SI OBAMA UG ANG AMERIKANHONG POLITIKA

Sa pagsulat ning maong lindog sibaw pa kaayo ang balita, mga komentaryo ug hugyaw didto sa amerika ingon man ang ubang mga dapit sa kalibotan nga midawat sa hukom sa katawhang Amerikanhon sa pagpili sa ika 44 ug labing unang itom nga Pamuno sa ilang nasod.
Ang nasod nga niadtong miaging bulan naminghoy tungod sa dako kaayong krisis sa ekonomiya miatubang sa kasaysayan ug mihimo ug usa ka dakong hukom nga wala gayod damha kanhi. Kinsa bay magtuo nga sa usa ka nasod kang kansang katawhanan gidominar sa mga puti ug nahigot pa gihapon sa kultura sa pagpihig sa panit, nga sukad sukad kanunayng puti ang panit sa mga Pamuno, sa unang higayon motugot pangulohan ug usa ka itom?
Apan nahitabo kini niadtong Mierkoles sa Amerikahong eleksyon. Ug dili kadudahan ang hukom sa katawhang Amerikanhon. Landslide ang kadaugan ni Obama. Halos 2/3 sa electoral votes sa maong eleksyon nakuha ni Obama. Ug nahitabo gayod ang kasaysayan nga gihulagway ni Obama mismo sa iyang pakigpulong sa kadaugan sa pag-ingon:
“ Kun duna pa may nagduda nga ang Amerika mao ang dapit diin mahimong possible ang tanan, o nagduhaduha kun ang damgo sa atong mga katigulangan buhi pa ba hangtod karon? O nagkuwestion sa gahom sa atong demokrasya. Siya gitubag karong gabhiona. . . .
Samtang nagsud-ong ko ni Obama nga mideklarar sa maong makasaysayon pakigpulong wala ko kapugngi ang kasina sa nasod sa Amerika. Sa pagkatinuod lang makalibog hunahunaon nga sa kahinundog natong mga Pilipino sa Amerikanhong kinabuhi, kinaiya, ug kultura dala sa gitawag nga colonial mentality nga gibilin sa mga kano kanato ngano ba gayod nga wala man nato maapil pagsundog ang ilang kinaiya ug kultura sa Politika.
Ug sa matag panahon nga modayeg kita sa mga maayong kahimtang ug kinaiya sa Amerikanhong Politika,luyo sa atong panghunahuna motuyhakaw ang kaulawon sa kahugaw sa atong politika ug eleksyon. Pagkaanindot sa Amerikanhong Politika!
Unsay magic ni Obama. Usa lang ka first termer nga Senador nga anak sa kabus nga banay ug wala gyod igdungog kanhi.Giunsa niya pagdasig ang Amerika aron mosuporta kaniya. Giunsa niya pagkombinse ang mga yanong amerikanhong nga motampo sa iyang kampanya nga ang kinatibuk-ang kantidad mokabat ug kapin sa 600 ka milyon ka dolyar? Ang maong salapi maoy gigamit sa usa ka kusog ug malangkobong kampanya aron madungog ug masaksihan ang iyang plataporma.
Iya gyod tingaling panahon kay ngano ba pod nga sa pagbuylo na sa panahon sa kampanya mao may pagtiklaob sa ekonomiya sa Amerika dihang nangabangkarota ang mga dagkong investment banks nga amerikanhon. Mipabor gyod tingali ang kapalaran kay mitumaw ang iyang kandidatora sa panahon nga halos tunglohon na sa katawhan ang administrasyon ni President George Bush ug mga republicans nga mao ang partido ni John Mcain nga iyang kaatbang tungod sa mga palpak niini sa ekonomiya ug bisan pa sa mga international policies lakip na ang gubat sa Iraq.
Apan dili lamang mapasangil sa maong kahimtang ang iyang kadaugan. Gikan pa sa panagtigi niya ug ni Hilary Clinton alang sa democratic nomination. Hangtod sa kalmado apan pintok kaayo niyang pakigdebate kang John Mcain mitumaw kanunay ang hulagway sa kadaugan ni Obama. Abilidad?Karisma? Suwerte? Kining tanan makita diha kang Obama ug sa iyang politikanhong kalamposan.
Apan ang mas malangkobong pagtan-aw motudlo sa kamatouran nga dili si Obama, ni ang iyang abilidad, suwerte ug karisma. Ug ang tinuod nga hinungdan niining tanan mao ang kahamtong, ug katigson sa kulturang politikanhon ug demokrasya nga nagpuyo diha mismo sa politikanhong kinaiya sa amerikanhong nasod. Ug kini gipadayag mismo sa matang sa kampanya nga gipahigayon sa ilang eleksyon. Gidebatehan sa mga kandidato ang mga isyu ug gipaminaw kini sa mga lungsoranon. Plataforma ug dili hitsura. Diskurso, argument ug plano sa liderato, dili sayaw, kanta ug paguapohay .
Ug pagkadali nga gipahigayon ug nasayran ang resulta sa eleksyon. Wala dangtig 24 oras nasayran na ang mananaug.Ug kun unsa kadali ang resulta sa ilang eleksyon ingon niana usa kini ka limpiyo ug katuhoan. Walay bisan usa ka duda ug pasangil sa tikas nga gireklamo.
Ug tingali dili angay hikawan sa pagdayeg mismo si John Mcain nga gilayon miangkon sa iyang kapildehan ug miila sa kadaugan ni Obama. Dili kini sayon buhaton sa usa ka lider atubangan sa iyang mga dumadapig samtang nagbukal ang kainit sa politikanhong pagbati human sa eleksyon. Gani dunay mga taho nga human gideklarar ni Mcain ang iyang pag-ila ug pagdayeg sa kalampusan ni Obama pipila niya ka supporters misiyagit ug mga pagyubit kaniya. Apan iya kini gihimo. Pagkadalayegon ! Pagkasulondon.
Natapos na ang eleksyon sa Amerika. Kaanindot tan-awon sa ilang Politika. Human sa eleksyon nagkahiusa gilayon ang tanan, wala nay nagbagotbot, ug nagreklamo nga gitikasan. Kay limpiyo ug matinud-anon man gyod ang ilang piniliay una sa tanan. Ug kana mao ang elekyon ug politika sa amerika.
Apan samtang mobalik na sa normal ang politika didto, daw sakit kaayong molingi pagbalik sa kamatouran sa Politika sa atong nasod. Kay kun unsa ka dalayegon ang politika sa Amerika,walay makalimod nga mao man usab ka hugaw ug ngil-ad ang sa atong nasod.
Ug kundili mausab ang kangil-ad niini, ingon man sa katikasan sa atong mga politiko ug sa pagkahuyang nato isip katawhan, bisan sa 2010 mawala man tingali si Gloria Arroyo, ang kultura ug kinaiya sa hugawng politika diin siya mitumaw magpabilin ug magpadayon nga mout-ot kanatong tanan.

Legal Information

Pangutana: Unsay kahulogan sa electoral college ug unsay papel niini sa eleksyon sa Amerika?
Tubag: Base sa Konstitusyon sa Amerika,ang electoral college mao ang hugpong sa mga tawo nga gitawag ug mga electors nga pagapilion sa mga botante didto sa Amerika sa panahon sa eleksyon aron sila na ang mopili sa Presidente sa maong nasod. Sukwahi dinhi sa atong nasod diin makapili kitag deretso sa Presidente diha sa atong mga balota panahon sa eleksyon, sa amerika ang mga botante igo lang mopili sa mga electors sa mga kandidato diha sa mga estado nga ang gidaghanon sama sa gidaghanon sa mga senador ug kongresman sa usa ka estado.Pagkakaron dunay 538 nga mga electors ang tanan nga naglangkob sa electoral college sa America. Kun 270 ka mga electors ang mapili pabor sa Presidente o bise Presidente ilhon na siyang modaug . Human sila mapili, sila na ang pormal nga mopili sa Presidente ug bise Presidente nga ilang gibarogan isip mga electors.

ANNULMENT SA KASAL UG ANG BADLONGONG BANA

Dili kasaranan kining suliran nga tukion karon sa atong lindog. Samtang naanad na kita nga maminaw sa reklamo sa usa ka asawa nga gustong makigbulag sa iyang bana tungod sa mga sala niini. Samtang yano na kaayo kanato ang mga sugilanon sa usa ka asawa nga nahurot na ang pailob ug mihukom na nga makigbulag na lang ug ipaanular ang kasal nila sa iyang bana kining suliran nga atong tubagon karon bag-o. Bana nga wala pa gyod pul-ig pamiga, ug wala pa gyod matagbaw sa kadena ug katuigan sa kasakit ug pag-antos nga iyang nahatag sa iyang asawa mao nay gustong mopasakag annulment batok sa iyang asawa.

Kini mao ang unod sa sulat ni Gege, atong magbabasa kinsa nangayog tambag sa labing ulahing kosumisyon nga iyang nahiagoman gikan sa iyang bana. Sa iyang sulat si Gege nagkanayon.:

Dear Atty. Ver Quimco;

Maayong adlaw. Hilabihan ka dugay na nakong gaantos ning akong bana. Hilabihan ka himabaye ug irresponsible. Profesor man unta kini sa usa ka unibersidad apan ambot nga hangtod pagkakaron wala pa gayod makamatngon sa iyang kabuang. Bisag kinsa na lang nga mga babaye ang iyang gikarelasyon dayag sa akong kasayoran, ug iya pa gyod iponan ug paangkan. Wala siya mag-atiman kanako ug sa among mga anak sa dugay nang katuigan ug tua nagpahutak na lang sa iyang bisyo. Ang labing ulahi niyang gikarelasyon mao ang usa ka biniyaan pog bana nga naa pod sa lokal nga pamantalaan diri sa Iligan.

Halos gikubalan na ang akong kasingkasing ning akong bana, apan ako na lang gitudloan ang akong kaugalingon nga dawaton kining tanan alang sa among mga anak, basin pa man sa usa ka adlaw makamatngon siya sa akong sayop. Daghang nagsugyot kanako nga kasohan siya tungod aning mga krimen nga iyang gihimo batok kanako ug sa among mga anak, apan wala gyod nako paminawa Atty. Ver. Mas mipatigbabaw ang akong pagtahod sa among kaminyoon.

Hinuon ning bag-o pa lang nakurat ko sa dihang miadto sa tulunghaan nga akong gitudloan ang usa ka psychiatrist nga kuno gikontrata sa akong bana aron mosuhid kanako. Matod sa maong doctor tumong sa akong bana nga mopasaka ug sumbong aron mabahas ang among kaminyoon sa pasangil nga kuno ako dunay psychological incapacity.

Naglibog kaayo ko ug walang kasabot ning maong paagi. Ang nahibaw-an ko lang nga gusto na sa akong bana nga maanular ang among kaminyoon ug gipasanginlan ko niya sa psychological incapacity.

Palihug tin-awa kanako dinhi ning imong lindog kining tanan. Unsa man nga pamaagi kining annulment sa psychological incapacity. Unsa may mahitabo kun makuha sa akong bana ang annulment. Unsa man gayod ang pamaagi niini.

Salamat daan sa imong pagtagad.

Matinahuron;

Gege.

Salamat kaayo Gege sa imong pagsalig. Ang atong tubag-

Ang psychological incapacity gihisgotan sa mga lagda sa Article 36 sa Family Code sa atong nasod isip hinungdan aron ang usa ka kaminyoon ideklarar sa hukmanan nga inbalido ug angay bahason. Kini mao ang usa ka seryoso nga bikil sa panghunahuna sa usa ka tawong minyo nga tungod niini wala na kaniya ang kahimatngon ug dili na siya makahimo sa iyang mga batakang obligasyon sa kaminyoon.

Hinuon sa daghan nang mga desisyon nga gipakanaug sa Korte Suprema gideklarar nga dili ing-ana kasayon ang pag-ila nga dunay psychological incapacity ang usa ka tawong minyo. Kinahanglan nga usa gayod ka expert nga psychiatrist ang mohiling ug mohukom nga duna gayoy psychological incapacity, ug kini kinahanglang pang usisahon ug uyonan sa hukmanan.

Kun madeklara ang usa ka kaminyoon nga inbalido tungod sa psychological incapacity sa usa ka asawa o bana, mabahas na kini , ingon man nga mabahas usab ang mga hiniusang kabtangan sa bana ug asawa. Ug kay mawala na man ang relasyon sa kaminyoon mawala na usab ang mga katungod ug katungdanan sa usag-usa, sama sa pagpanunod sa kabtangan ug mahimo na silang makigrelasyon ug makigminyo sa lain.

Base gihapon sa mga desisyon sa korte suprema bisan mismo ang tawong naa ning maong bikil sa pangutok mahimong makapasaka ug petitisyon aron mabahas ang iyang kaminyoon . Ug dili moaplikar ang doktrina nga pari delicto diin ang partido nga dunay sala sa usa ka kahimtang dili makapasakag kaso kay dili limpiyo ang iyang mga kamot. Kini mao ang hinungdan ngano nga naabusahan pag-ayo kining maong balaod pagkakaron.

Ang akong lang nahimut-an niini mao ang imong gisumbong nga ikaw na mismo ang gipasanginlan sa imong bana nga dunay psychological incapacity. Butang klarong dili gyod makiangayon nga dili gayod niya mamatuod sa hukmanan.

Hinuon hangtod nga madawat nimo ang pormal nga sumbong dili gayod makonpirma kining maong impormasyon. Dalayegon ug talagsaon ang imong baroganan ug pailob isip asawa.Tingali mas maayong pagkakaron ipadayon mo lang una paggugol ang imong mga paningkamot alang sa imong mga anak.

Legal Information

Pangutana: Makaminyo ba pag-usab ang usa ka tawo nga gideklarar sa Korte nga dunay phsychological incapacity?

Tubag: Walay balaod nga nagbabag sa usa ka tawong gideklarar sa Korte nga dunay psychological incapacity human mabahas ang iyang kaminyoon. Tungod niini mahimong bisan gideklarar nga sad-an ug dunay psychological incapacity human sa desisyon makaminyo gihapon ug laing kapikas. Kay kuno wala magpasabot nga ang usa ka tawo nga duna ning maong bikil sa iyang kapikas sa nabahas nga kaminyoon, naa gihapon niini sa sunod niyang kaminyoon sa laing kapikas.