BALAOD UG KAMATOURAN
Ni:
Atty. Ver Quimco
GOODBYE NICOLE!
Niadtong miaging semana gikataho ang pagpakig-areglo sa biktima sa kasong Rape nga si Nicole ngadto sa sinumbong nga amerikanong Sundalo nga si Daniel Smith. Kini gimatuod mismo sa abogado ni Daniel Smith sa dihang mihimo siyag pormal nga pagpadayag ngadto sa Court of Appeals diin nakapending ang ilang apelar sa maong kaso. Dili lang kuno usa ka gatos ka libo ang nadawat ni Nicole kundili kantidad nga mokabat ug P200,000.00 ang tanan agig pagtuman sa kamandoan sa Regional Trial Court nga bayaran ang civil indemnity o danyos ngadto kang Nicole base sa desisyon niini nga nagkonbikto kang Smith.
Didto sa Court of Appeals gisubmite usab sa abogado ni Daniel Smith ang usa ka affidavit of retraction, pinanumpaang pamahayag nga nagbakwi sa iyang testimonio didto sa hukmanan nga maoy hinungdan sa pagkakonbikto ni Smith. Sa maong affidavit gipahamayag nga siya nagduda na kun rape ba gayod ang nahitabo kaniya ug ni Daniel Smith. Matod pa niya nga hubog kaayo siya niadtong gabhiona ug mahimong nahikalimot siya, o nakahimo siyag mga butang nga dili na angayan, o mahimong sila ni Daniel Smith nadala na sa tental sa kahigayonan.
Gawas niini pinaagi sa usa ka sulat nga gitunol sa inahan ni Nicole, iyang gitapos ang serbisyo sa iyang abogado nga si Atty. Evalyn Urzua, ug tungod niini dili na kini mahimong makabarog alang kaniya sa kaso. Milarga siya ngadto sa Estados Unidos aron makigminyo sa usa ka laing amerikano nga iyang nahimo na niyang hinigugma.
Kining maong balita migawas sa dihang init na kaayo ang siyagit sa mga nagpakabanang sector ug bisan pa sa mga magbabalaod nga irebisa ug estoryahan pagbalik sa Pilipinas ug Amerika ang Visiting Forces Agreement nga tin-aw kaayong nagpihig batok sa mga Pilipino. Ang kaso ni Nicole maoy naghulagway niining maong kahimtang. Nga bisan unsa pa diay ka dako sa krimen nga mahimo sa usa ka sundalong amerikano nga mianhi dinhi sa Pilipinas base sa VFA dili man gyod siya mapatubag sa silot sa balaod. Ug kini mao ang nahitabo kang Daniel Smith nga bisan kun dugay na kaayong nakonbikto, ug bisan duna nay mando ang Supreme Court wala gihapon mabilanggo ug naa giproteksyon kanunay sa embahada sa Amerika.
Tungod ning maong kalamboan sa kaso ni Smith, daghan na kaayong mitumaw nga pangutana. Kang Nicole ba gayod ang maong affidavit?. Kun iya man gawasnon ba niyang kabubut-on ang pagpirma niini, o nahaylo lang siya sa dakong kantidad nga gihanyag kaniya.? Tinuod ba nga Dosentos Mil pesos lang ang gibayad kaniya.? Dili ikalalis nga ang mao niyang affidavit ug ang iyang desisyon sa pagpapapha sa iyang abogado nga si Atty. Urzua maoy nahimong bugti sa maong kantidad.Ug dili usab ikalalis nga ang maong affidavit gihimo ang daan sa kampo ni Smith ug igo lang siyang gipapirma. Apan nganong mipima man siya niadto?. Human niya latasa ang daghan kaayong kalisdanan kanhi. Human niya atubanga ang hilabihan ka higanteng puwersa nga nagpaluyo kang Daniel Smith nga mao mismo ang kagamhanan sa nasod sa Amerika. Human niya barogi bisan pa ang mga piskal nga daw tua na hinuon modapig kang Smith didto sa husay sa Korte. Human sa tanan niyang sakripisyo ug sa daghan kaayong mga tawo nga miunong kaniya. Human sa malamposong pagbarog sa hukmanan nga maoy nakakabig sa simpatiya ug pagtahod sa katawhan ngadto kaniya ug sa mga Pilipina nga iyang girepresetahan. Human masugdi tungod sa iyang kaso ang pagtuki niini dako kaayong isyu sa pihig nga relasyon sa Pilipinas ug Amerika diha sa Visiting Forces Agreement. Mag-ing-ana siya sa dakong kasayon?
Apan ang balaod ug mga doktrinang gipakanaug sa Korte Suprema nga haom sa kahimtang sa kaso ni Nicole klaro ug lisod matuis. Ang usa ka affidavit of desistance kun affidavit of retraction, o ang bisan unsang pagbakwi sa panestigos human moatubang sa hukmanan ang usa ka testigos lisod nga tuhoan sa Korte. Sa mga pulong pa ni kanhi Senador Jovito Salonga nga giila nga usa sa mga labing batid nga abogado sa atong nasod, ang maong affidavit ni Nicole sama lag usa ka walay pulos nga papel o “scrap of paper”. Ug dili gyod makonsidera sa Court of Appeals pagkakaron. Unsaon man pagtuo niini sa Korte nga wala man gani kini mapresenta didto sa ubos nga hukmanan. Unsaon man paghatag ug gibug-aton niini karon sa Court of Appeals nga wala na man gani magpakita sa Nicole nga kinahanglan pang moatubang aron imatuod nga iya gayod ang maong affidavit base sa proseso sa husay. Ang maong kalamboan kun suhiran lang gayod ang tamdanan sa balaod dili makabakwi sa desisyon nga nagkonbikto kang Daniel Smith. Kani mas makapasamot pa kini kalig-on sa kaso batok kaniya kay ang pagpakig-areglo baya sa mga kasong kriminal mahimo mang ilhon nga pruyba sa kasal-anan. Ug ang paghatag ni Daniel Smith ngadto kang Nicole sa kantidad nga gihukom batok kaniya sa ubos nga hukmanan dili ba usa ka pag-uyon nga siya nakahimo gayod ug kasal-anan batok sa biktima?
Tinuod kun atong ibase sa balaod walay epekto ug dili gyod makabakwi kining affidavit of desistance ni Nicole nga giduso ni Daniel Smith ngadto sa Court of Appeals bisan unsa pay pamahayag nga sulod niini.Apan kana sa balaod lang. Ning kaso nga naa karon sa Court of Appeals sayod kita nga dili lang balaod ug ebidensya ang nahilambigit. Luyo ug nagpahipi niini ang dako kaayong puwersa ug mga interes sa gobyernong Pilipinas ug Amerika. Mga puwersa nga base sa balaod angay unta molaban sa makaluoluoyng biktima nga sama ni Nicole apan naa, daw nakigkonsabo na hinuon aron lang maseguro ang ilang mga dinagko nga mga politikanhong interes. Ug sa matang sa hustisya nga nia kanato makalaom kaha kita nga mopatigbabaw gyod ang balaod ug kamatouran diha karon sa Court of Appeals. Karon nga wala na si Nicole . Karon nga iya nang gipapha si Atty. Ursua, ug ang nahibilin mao na lang ang abogado sa sinumbong, ug ang gobyernong Arroyo mga prosecutors sa kagamhanan nga kaniadto pa lang mipadayag na nga wala nay interes ug kaikag nga mopadayon sa kaso.
Dili gayod makaapekto sa naapelar nga kaso kining pagbakwi ni Nicole human makonbikto si Daniel Smith kun subayon ang balaod. Apan sa matang sa hustisya ug kagamhanan nga nagdumala kanato karon, ang tanang butang mahimong himoon ug mahitabo subay man o supak sa balaod basta maalagaran lang ang gusto sa mga nagunit sa gahom!
Wala na si Nicole. Unta dili mahanaw uban kaniya ang hustisya nga kanhi iyang gipakigbisogan. .
Legal Information
Pangutana: Unsay kahulogan sa affidavit of desistance?
Tubag: Ang affidavit of desistance mao ang usa ka pinanumpaang pamahayag sa usa ka nagsumbong sa kaso nga nagpadayag nga dili na siya interesado ug mosibog na siya sa kaso. Sa dili pa masugdan pagpresentar ang ebidensya sa usa ka kasong kriminal mahimo kining basehan aron madismiss ang kaso. Apan kun natapos na ang husay, ilabi na kon nakonbikto o naapelar na ang kaso sama sa kaso ni Daniel Smith dili na kini mahatagan ug pagtagad.
Saturday, March 28, 2009
DIVORCE PHILIPPINE STYLE Ikaduha ug kataposang serye
BALAOD UG KAMATOURAN
Ni:
Atty. Ver Quimco
DIVORCE PHILIPPINE STYLE
Ikaduha ug kataposang serye
Niadtong miaging bulan gipakanaug sa Korte suprema ang usa ka kaso nga daw nagbakwi sa higpit nga mga tamdanan sa kasong Republic vs. Molina. Ang maong kaso nga giulohan ug Edward Ngo Te vs. Rowena Yu Te nga gipakanaug sa Korte Suprema niadtong Pebrero 13, 2009, milugak ang kanhi hugot kaayo nga sukdanan sa pag-ila kun unsa ang phsychological incapacity isip hinungdan aron bulagan ang managtiayon.
Ang maong kaso naglambigit sa usa ka managtiayon kang kansang relasyon nagsugod lang sa usa ka yanong relasyon sa managhigala human sa ilang panag-ila sa bulan sa Enero 1996 ug milambo sa panag-uyab. Human sa hamubo nga higayon sa panagrelasyon ang babaye misugyot sa lalaki nga magtaban. Sa sinugdanan nananagana ang lalaki tungod kay siya wala pay trabaho. Apan hilabihan ka subsob ang paraygong sugyot sa babaye nga tungod niini sa kataposan nagkasabot gayod sila nga magtaban. 80 pesos ang kuwartang dala sa lalaki ug ang babaye ang mipalit ug ticket sa barko. Gikan sa manila milawig sila ngadto sa Sugbo. Apan wala kaabtig bulan nahurot ang ilang kuwarta. Sa maong kahimtang napugos sila pagdangop sa uyoan sa babaye nga mipakasal kanila sa huwes.
Nag-ipon sila sa balay sa uyoan sa asawa apan inanay nga gibati sa lalaki ang hilabihang pagpig-ot kaniya sa iyang asawa ug sa uyoan niini. Gihangyo sa bana ang iyang asawa nga mamalhin silag puyo sa panimalay sa ginikanan niini apan midumili ang asawa. Hangtod nga miabot ang panahon nga mikagiw ang lalaki ug mibalhin pagpuyo sa balay sa iyang ginikanan. Ang maong panagbangi sa dapit puy-anan sa magtiayon milamay ngadto sa dakong panag-away nga misangpot gayod sa panagbulag sa managtiayon. Ug sa bulan sa Enero tuig 2000, ang bana mipasaka na gayod ug kaso sa hukmanan aron pangayoon nga ianular ang iyang kaminyoon uban sa iyang asawa sa pasangil nga ang naulahi nagbaton ug psychological incapacity.
Human sa husay gipahakanaug sa Korte ang hukom nga nagtugot sa petisyon ug nagbahas sa kaminyoon tungod sa psychological incapacity. Kini gibase sa report sa usa ka psychologist nga naghiling sa bana ug wala gayod makahiling o makaexamine sa asawa. Ang maong report nag-ingon nga kuno ang bana ug asawa dunay mga personality disorders
Giapelar ang maong kasong ngadto sa Court of Appeals. Ug didto gibakwi sa Court of Appeals ang desisyon sa Regional Trial Court sa pag-ingon nga wala gayod mapakita ang psychological incapacity diha sa ebidensya nga napresentar. Matod sa Court of Appeals nga mismo ang psychologist wala gani mahiling o moexamine sa asawa ug ang iyang findings gibase lang sa kun unsay gisulti sa bana nga maoy nagbayad sa iyang serbisyo. Labaw sa tanan, matod sa Court of Appeals sa maong kaso wala gayod mapakita nga ang giingong psychological incapacity dili mao ang matang sa sakit sa pangisip nga giingon sa Korte Suprema sa kasong Republic vs. Molina base sa tulo ka mga klarong tamdanan. Gibug-atun o pagkagrabe, ang kahimtang nga naa na kini sa wala pa ang kaminyoon o antecedence, ug ang incurability ang kahimtang nga kinahanglang dili na gayod mayo ang maong sakit o apan sa panghunahuna ug malungtaron kining mohikaw sa usa ka tawong minyo sa paghimo sa iyang batakang obligasyon isip tawong minyo.
Apan sa dihang giapelar sa bana ang maong desisyon ngadto sa Korte Suprema, nausab ang hangin didto sa labing taas nga hukmanan ug daw nahikalimtan niini ang higpit nga mga doktrina sa kasong Republic vs. Molina nga unang gihukman niini aron mapugngan ang basta na lang pagbahas sa kaminyoon tungod sa psychological incapacity.
Sa desisyon niini ang Korte Suprema nagkanayon nga dili angayng magpahigot ang mga hukmanan sa higpit nga doktrina sa kasong Republic vs. Molina, ug angay lang nga ang maong doktrina iaplikar base sa kahimtang sa matag kaso. Dinhi ning maong kaso gituhoan sa Korte Suprema ang report sa usa ka psychologist nga gibayran mismo sa bana, ug gani wala man gyod linawas nga makahiling sa asawa . Gidawat sa Korte Suprema ang report sa maong psychologist ug giuyonan niini ang desisyon sa Regional Trial Court nga base lang sa maong pruyba ilhon na nga grabe, dili maulian, ug naa nang daan sa wala pa ug nagpadayon hangtod nga naa na ang maong balatian sa panghunahuna nga mohikaw sa managtiayon nga mohimo sa ilang mga batakang gimbuhaton isip mga tawong minyo.
Dayag ang epekto sa maong desisyon nga nahimo na usab karon tipik sa atong mga balaod. Mahimong makalimtan sa hukmanan ang paghigpit sa mga kaso sa annulment base sa hinungdan sa psychological incapacity. Mahimong base lamang sa pasangil sa usa ka tawong minyo nga siya o ang iyang bana o asawa naa sa maong balatian, kun kini dasonan lang didto sa hukmanan sa usa ka psychiatrist o psychologist nga lagmit kun dunay ikabayad andam usab nga mohimo sa maong report, nan mahimong mabahas na ang usa ka kaminyoon.
Kun hilabihan ka daghan nga nakalusot nga mga annulment kaniadto nga gipasaka sa mga magtiayon nga sa tinuod lang wala gayod niining maong balatian sa psychological incapacity sa panahon nga tin-aw pa ang doktrina sa Republic vs. Molina, unsa na lang kaha karon ? Karon nga klarong gipasayon na pag-ayo sa Korte Suprema kining maong kaso. Dili kaha mosamot kadaghan sa atong mga kaigsoonan nga tungod lang kay may salapi sudlan ug gawsan na lang sa labing sayon ang kaminyoon samtang nahibilin nga makaluluoy ug nahisalaag ang ilang mga anak?
Tinuod daghan sa mga kaminyoon ang dili na gayod angay magpadayon , ug angay lang hatagan ug kahigayonan sa bag-ong kinabuhi ang mga nahinayak pagsulod niini tungod kay kini gimbut-an man mismo sa Article 36 sa Family Code. Apan dili kaha nga kining maong desisyon sa Korte Suprema mohimog dalan aron malumpag na sa dayon ang Pilipinhong pagtahod sa kasagrado sa pamilya ug kaminyoon?
Legal Information
Pangutana: Unsay kahulogan sa pulong subpoena?
Tubag: Ang subpoena maong ang usa ka mando sa hukmanan o ahensya nga dunay gahom sa paghusay aron nga magpatawag sa usa ka tawo aron manestigos. Kun ang iyang panestigos ibase sa iyang pagpahahayag sa iyang nahibaw-an gitawag kini ug subpoena adtestificandum. Kun ang ang gikinahanglang mao ang dokumento o butang nga iyang gihuptan aron ipresentar sa Korte, gitawag kini ug subpoena duces tecum.
DIVORCE Philippine Style ( Una sa duha ka serye)
BALAOD UG KAMATOURAN
Ni:
Atty. Ver Quimco
DIVORCE Philippine Style
( Una sa duha ka serye)
What God has joined together. Let no man put asunder .Ang gihiusa sa Diyos dili mahimong pagabulagon sa tawo. Dinhi nakabase ang baroganan sa kasagrado ug kalig-on sa Pilipinhong kaminyoon. Maong mismo ang atong konstitusyon, ug ang mga lagda kalambigit kaminyoon diha sa Civil Code, family code higpit gyod kaayo batok sa panagbulag.
Ang pilipinhong kaminyoon giila isip usa ka espesyal nga kontrata ug sagradong institusyon sa katilingban. Kini ang sukaranan sa kinabuhi sa Pamilya ug samtang ang pagsulod niini gibase sa gawasnong kabubut-on human makasulod niini ang bana ug asawa mahigot na niini hangtod sa tibuok nilang kinabuhi ug ang mga termino niini gimbut-an na sa balaod ug dili sa gusto ug kabubut-on sa magtiayon. Ug kining maong baroganan sa atong mga balaod sangpotanan sa influensya sa simbahang katoliko ang relihiyon nga dominante sa atong nasod sa hapit na mag 500 ka tuig.
Maong samtang bisan sa kadaghan na sa mga nasod nga nagtugot na sa diborsyo ang Pilipinas hangtod pagkakaron wala gayod modawat niini. Ug bisan sa pipila na ka hana sa mga magbabalaod wala gyod molusot ang diborsyo sa atong kongreso. Ug kini tungod sa kusganong pagsupak sa simbahang katoliko dinhi sa atong nasod.
Hinuon niadtong 1988, sa dihang napasa ang family code of the Philippines nahimong tipik sa maong balaod ang usa ka lagda nga nagtugot sa pagbahas sa kaminyoon . Kini mao ang Article 36 sa maong balaod nga nagtugot nga nagtugot sa mga hukmanan sa pagbahas sa usa ka kaminyoon kun dunay pruyba nga ang sa pagsulod sa kaminyoon ang usa o ang duha nga magtiayon nagbaton ning balatian sa panghunahuna nga gitawag nga psychological incapacity. Daw bakikaw nga kamatouran, apan kining maong lagda nagagikan lang usab sa balaod sa simbahan kun Code of Canon Law nga nag-ila ning maong kahimtang isip sukaranan sa pag-anular sa kaminyoon. Apan nakaprobleme niini mao nga Family Code ug bisan ang Canon law sa simbahan wala man maghatag ug klarong kahulogan ug tamdanan kun unsa gayod ug kanus-a gayod mahitabo kining kahimtang sa psychological incapacity.Igo lang kining miingon nga kini mao ang kahimtang sa panghunahuna sa usa ka tawo diin moepekto sa iyang kapakyasan sa paghimo sa iyang mga batakang buluhaton ug obligasyon sa kaminyoon.
Kining kakulangon sa balaod sa paghatag ug tino nga kahulogan unsa gayod ang phsychological incapacity nahimong hinungdan sa kalibog kun unsa gayod ang psychological incapacity, ug gani nahimong kining kahigayonan sa daghang mga magtiayon aron mabahas ang ilang kaminyoon. Ug sugod niadtong 1988 nagbaha ang daghan kaayong mga kaso sa hukmanan sa mga magtiayong gustong magbulag sa pasangil nga kuno usa kanila duna ning maong kabilinggan ug daghan kanila nagmalamposon pagkuha ug pabor nga hukom sa hukmanan. Kun atong mahinumdoman daghan kaayong mga artista ug inilang mga magtiayon nga nagkabulag tungod niini. Ang kasal nila ni Sharon Cuneta ug Gabby Concepcion, Martin Nievera ug Pops Fernandez, Alma Moreno ug Joey Marquez, Carmina Villaroel ug Rustom Padilla ug daghan pang uban, gibahas sa hukmanan tungod ning maong lagda sa balaod.
Maong nahimo nang uso kining maong matang sa legal nga panagbulag. Basta duna lay kuwarta ang magtiayon nga wala nay gana sa ilang kaminyoon. Dali ra kaayo nilang makuha ang usa ka desisyon nga magbulag kanila aron magminyo na pog lain. Kining maong kahimtang nahimong hinungdan aron maalarma ang daghang sector nga nag-ila sa panginahanglan sa usa ka lig-ong kaminyoon ug banay. Gitawag na gani kining maong balaod ug Divorce Philippine Style.
Tungod niining maong mga kabalaka ang atong Korte Suprema niadtong 1997 sa kasong giulohan ug Republic vs. Molina milatid ug klarong mga tamdanan kun unsa ang gikinahanglang ebidensya ug rekisito niining maong mga kaso. Dili tiaw ang mga rekisito nga gipakanaug sa Korte Suprema . Gimando niini nga kinahanglang nga imatuod gayod hukmanan pinaagi sa mga batid ug experto nga mohiling ug mohimog pagtuon sa magtiayon nga nahilambigit sa kaso nga naa ang psychological incapacity ug ilhon gayod ang tinugdan ug sinugdanan niini isip usa ka sakit sa panghunahuna. Ug kinihanglang ang maong sakita mosangpot sa grabe nga kapakyasan sa usa ka tawong minyo sa paghimo sa iyang mga batakang obligasyon sa kaminyoon.
Tulo ka mga batakang elemento ang gikinahanglang imatuod gayod didto sa hukmanan. Una ang elemento sa Antecedence ang pruyba nga momatuod nga ang maong balatian sa pangutok naa nang daan sa wala pa ang kaminyoon ; Ikaduha ang Gravity, ang kagrabe sa maong sakit nga mosangpot nga ang hingtungdan dili na gayod makahimo sa iyang buluhaton isip tawo minyo, ug ang ikatulo ang elemento nga gitawag ug incurability diin gikinahanglan nga ipakita sa mga experts sama sa mga psychiatrist ug psychologist nga dili na gayod madala ug tambal ug dili na gayod maulian ang maong sakit sa pangisip.
Ang maong desisyon nakatabang kaayo pagsumpo sa dili maayong paagi sa pagamit sa maong balaod aron magkabulag. Tungod ning maong desisyon nahimo nang kute kaayo ang pagpasaka ug pagmatuod ning maong kaso sa hukmanan. Ug kun atong mahinumdoman gani bisan ang kaso sa artistang si Amy Perez nga mipasaka ning maong petitisyon batok sa iyang bana giayran bisan sa Korte Suprema. Gikan niadtong nahimo na gyod nga lisod ang pagbahas sa kaminyoon pinaagi ning maong lagda sa balaod.
Sa sunod gula ning maong lindog atong hisgotan ang bag-ong desisyon sa Korte Suprema nga naghimo na usab nga sayon sa mga magtiayon nga magbulag pinaagi ning maong lagda sa balaod.
Legal Information
Pangutana: Mahimo bang mapapahawa sa Kapitan sa Barangay ang sekretaryo sa Barangay kun walay igong hinungdan?
Tubag: Ang Section 389 b, sa R.A. 7160 nagtugot sa Kapitan sa Barangay sa pagtudlo ug paghulip sa mga tinudlo nga empleado sa barangay lakip na niini ang sekretaryo sa barangay basta kini uyonan sa mayoriya sa mga sakop sa Sangguniang Barangay. Gahom kini nga mahimo nilang gamiton kun mawala na ang ilang pagsalig sa moang mga tinudlo nga opisyal sa barangay.( Ramon Alquizola et. Al. vs. Gallardo Ocol et.al G.R. no. 132413 Aug. 27,1999)
Ni:
Atty. Ver Quimco
DIVORCE Philippine Style
( Una sa duha ka serye)
What God has joined together. Let no man put asunder .Ang gihiusa sa Diyos dili mahimong pagabulagon sa tawo. Dinhi nakabase ang baroganan sa kasagrado ug kalig-on sa Pilipinhong kaminyoon. Maong mismo ang atong konstitusyon, ug ang mga lagda kalambigit kaminyoon diha sa Civil Code, family code higpit gyod kaayo batok sa panagbulag.
Ang pilipinhong kaminyoon giila isip usa ka espesyal nga kontrata ug sagradong institusyon sa katilingban. Kini ang sukaranan sa kinabuhi sa Pamilya ug samtang ang pagsulod niini gibase sa gawasnong kabubut-on human makasulod niini ang bana ug asawa mahigot na niini hangtod sa tibuok nilang kinabuhi ug ang mga termino niini gimbut-an na sa balaod ug dili sa gusto ug kabubut-on sa magtiayon. Ug kining maong baroganan sa atong mga balaod sangpotanan sa influensya sa simbahang katoliko ang relihiyon nga dominante sa atong nasod sa hapit na mag 500 ka tuig.
Maong samtang bisan sa kadaghan na sa mga nasod nga nagtugot na sa diborsyo ang Pilipinas hangtod pagkakaron wala gayod modawat niini. Ug bisan sa pipila na ka hana sa mga magbabalaod wala gyod molusot ang diborsyo sa atong kongreso. Ug kini tungod sa kusganong pagsupak sa simbahang katoliko dinhi sa atong nasod.
Hinuon niadtong 1988, sa dihang napasa ang family code of the Philippines nahimong tipik sa maong balaod ang usa ka lagda nga nagtugot sa pagbahas sa kaminyoon . Kini mao ang Article 36 sa maong balaod nga nagtugot nga nagtugot sa mga hukmanan sa pagbahas sa usa ka kaminyoon kun dunay pruyba nga ang sa pagsulod sa kaminyoon ang usa o ang duha nga magtiayon nagbaton ning balatian sa panghunahuna nga gitawag nga psychological incapacity. Daw bakikaw nga kamatouran, apan kining maong lagda nagagikan lang usab sa balaod sa simbahan kun Code of Canon Law nga nag-ila ning maong kahimtang isip sukaranan sa pag-anular sa kaminyoon. Apan nakaprobleme niini mao nga Family Code ug bisan ang Canon law sa simbahan wala man maghatag ug klarong kahulogan ug tamdanan kun unsa gayod ug kanus-a gayod mahitabo kining kahimtang sa psychological incapacity.Igo lang kining miingon nga kini mao ang kahimtang sa panghunahuna sa usa ka tawo diin moepekto sa iyang kapakyasan sa paghimo sa iyang mga batakang buluhaton ug obligasyon sa kaminyoon.
Kining kakulangon sa balaod sa paghatag ug tino nga kahulogan unsa gayod ang phsychological incapacity nahimong hinungdan sa kalibog kun unsa gayod ang psychological incapacity, ug gani nahimong kining kahigayonan sa daghang mga magtiayon aron mabahas ang ilang kaminyoon. Ug sugod niadtong 1988 nagbaha ang daghan kaayong mga kaso sa hukmanan sa mga magtiayong gustong magbulag sa pasangil nga kuno usa kanila duna ning maong kabilinggan ug daghan kanila nagmalamposon pagkuha ug pabor nga hukom sa hukmanan. Kun atong mahinumdoman daghan kaayong mga artista ug inilang mga magtiayon nga nagkabulag tungod niini. Ang kasal nila ni Sharon Cuneta ug Gabby Concepcion, Martin Nievera ug Pops Fernandez, Alma Moreno ug Joey Marquez, Carmina Villaroel ug Rustom Padilla ug daghan pang uban, gibahas sa hukmanan tungod ning maong lagda sa balaod.
Maong nahimo nang uso kining maong matang sa legal nga panagbulag. Basta duna lay kuwarta ang magtiayon nga wala nay gana sa ilang kaminyoon. Dali ra kaayo nilang makuha ang usa ka desisyon nga magbulag kanila aron magminyo na pog lain. Kining maong kahimtang nahimong hinungdan aron maalarma ang daghang sector nga nag-ila sa panginahanglan sa usa ka lig-ong kaminyoon ug banay. Gitawag na gani kining maong balaod ug Divorce Philippine Style.
Tungod niining maong mga kabalaka ang atong Korte Suprema niadtong 1997 sa kasong giulohan ug Republic vs. Molina milatid ug klarong mga tamdanan kun unsa ang gikinahanglang ebidensya ug rekisito niining maong mga kaso. Dili tiaw ang mga rekisito nga gipakanaug sa Korte Suprema . Gimando niini nga kinahanglang nga imatuod gayod hukmanan pinaagi sa mga batid ug experto nga mohiling ug mohimog pagtuon sa magtiayon nga nahilambigit sa kaso nga naa ang psychological incapacity ug ilhon gayod ang tinugdan ug sinugdanan niini isip usa ka sakit sa panghunahuna. Ug kinihanglang ang maong sakita mosangpot sa grabe nga kapakyasan sa usa ka tawong minyo sa paghimo sa iyang mga batakang obligasyon sa kaminyoon.
Tulo ka mga batakang elemento ang gikinahanglang imatuod gayod didto sa hukmanan. Una ang elemento sa Antecedence ang pruyba nga momatuod nga ang maong balatian sa pangutok naa nang daan sa wala pa ang kaminyoon ; Ikaduha ang Gravity, ang kagrabe sa maong sakit nga mosangpot nga ang hingtungdan dili na gayod makahimo sa iyang buluhaton isip tawo minyo, ug ang ikatulo ang elemento nga gitawag ug incurability diin gikinahanglan nga ipakita sa mga experts sama sa mga psychiatrist ug psychologist nga dili na gayod madala ug tambal ug dili na gayod maulian ang maong sakit sa pangisip.
Ang maong desisyon nakatabang kaayo pagsumpo sa dili maayong paagi sa pagamit sa maong balaod aron magkabulag. Tungod ning maong desisyon nahimo nang kute kaayo ang pagpasaka ug pagmatuod ning maong kaso sa hukmanan. Ug kun atong mahinumdoman gani bisan ang kaso sa artistang si Amy Perez nga mipasaka ning maong petitisyon batok sa iyang bana giayran bisan sa Korte Suprema. Gikan niadtong nahimo na gyod nga lisod ang pagbahas sa kaminyoon pinaagi ning maong lagda sa balaod.
Sa sunod gula ning maong lindog atong hisgotan ang bag-ong desisyon sa Korte Suprema nga naghimo na usab nga sayon sa mga magtiayon nga magbulag pinaagi ning maong lagda sa balaod.
Legal Information
Pangutana: Mahimo bang mapapahawa sa Kapitan sa Barangay ang sekretaryo sa Barangay kun walay igong hinungdan?
Tubag: Ang Section 389 b, sa R.A. 7160 nagtugot sa Kapitan sa Barangay sa pagtudlo ug paghulip sa mga tinudlo nga empleado sa barangay lakip na niini ang sekretaryo sa barangay basta kini uyonan sa mayoriya sa mga sakop sa Sangguniang Barangay. Gahom kini nga mahimo nilang gamiton kun mawala na ang ilang pagsalig sa moang mga tinudlo nga opisyal sa barangay.( Ramon Alquizola et. Al. vs. Gallardo Ocol et.al G.R. no. 132413 Aug. 27,1999)
Saturday, March 7, 2009
SI GLORIA, SI MERCEDITAS UG ANG IMPEACHMENT
“If she’s a bitch, she must be one lucky bitch”. Kini ang kontrobersiyal nga pamahayag ni Albay Governor Joey Sialcita sa usa ka economic forum nga iyang gitambongan sa Makati City niadong miaging tuig agig paghulagway kang Presidente Gloria Macapagal Arroyo. Bisan nangayo siyag pasaylo ug mipatin-aw nga lahi ang iyang gipasabot , ang maong paghulagway gisabot sa kadaghanan sa ilang kaugalingong pagtan-aw nga kun sama sa usa ka burikat kuno ang atong Presidente usa siya ka palaran nga burikat.
Tiaw mo bay gawas lang ni Marcos siya ray Presidente nga nakapuyo sa Malacanang sobra sa 8 ka tuig. Nasulod siya sa maong puwesto sa usa ka kuwestionable kaayong proseso sa Edsa Dos, nga migubot sa pundasyon sa atong mga balaod. Wala magdugay ang iyang hanimon sa katawhan human sa Edsa II nahimo siya usa ka salawayon ug tinamay nga lider tungod sa daghan kaayong anomalia ug abuso sa iyang administrasyon nga dayag kaayong nasayran sa katawhan.Apan inay mawala sa mapa sa Politika hingdaug na man usab hinuon ug laing termino sa usa ka kuwestionable kaayong eleksyon sa 2004, nga misangpot sa kontrobersiya sa helo garci scandal. Makapila na gihagit ang iyang gahom gikan sa mga puwersa sa balaod bisan pa sa mga puwersang ekstremista apan taliwala sa daghan kaayong mga hagit ug pagsulay sa mga puwersa nga gustong mopapahawa kaniya sa malacanang, naa pa siya. Hilabihan pa ka piskay ug kakiat atubangan sa kalagot sa katawhan kaniya.Sa daghan na kaayong mga survey nga gihimo napadayag nga hilabihan na kaayo kadako ang as a ug pagkawalay pagsalig sa katawhan kaniya. Apan naa pa siya. Mosugot kitag sa dili siya ang atong Presidente. Siya ang nagunit sa labing taas ug bug-at nga politikanhong gahom sa atong nasod.
Apan wala siya maginusara. Uban sa iyang suwerte ang mga tawo nga naa nagpasailong sa iyang saya. Kadtong mga tawong andam malimot sa ilang prinsipyo ug mohimog daotan para makakuyog lag lupad sa iyang gahom. Gikan sa iyang kontrobersyal nga bana, hangtod sa tanan niyang mga alyado nga hangtod pagkakaron nakaambit sa iyang paghapok sa demokratikanhong gahom ug nagpahimulos sa iyang politikanhong proteksyon.
Usa kanila si Merceditas Guttierez ang Ombudsman sa atong nasod nga tinudlo mismo ni Gloria ug giilang kaklase sa iyang banang si First Gentleman Mike Arroyo
Sama sa kahimtang ni Gloria, suwerte ang mihatod kang Merceditas Guttierez sa Ombdusman. Si Guttierez wala gayoy abilidad o birtud nga sarang tahoron siya sa katawhang pilipinhon ug himoong angayang nga mogunit sa dako kaayong puwersto pagkaaombudsman. Pagkadaghan pa baya sa mga abogado nga mas angayan ug mas may katakos pa ni Ni Guttierez apan siya gayod ang natudlo ni GMA sa maong posisyon. Apan lagi kay suod sa dughan ni GMA ug klasmet pa sa iyang bana nakuha niya ang maong puwesto. Sa tanang panahon sa iyang pagkaombudsman wala gyod madungog si Guttierez nga mibarog aron himoon ang iyang trabaho sa pagsumpo sa mga kasaypanan sa kagamhanan. Hinuon ang publiko nagtuo na nga siya mao ang protector ni GMA ug sa tanan niyang kaalyado, ug tiglutos sa mga kaatbang sa administrasyon.
Kun salawayon ang buhatan sa Ombudsman niadtong panahon ni kanhi Ombudsman Aniano Disierto sa paahon ni kanhi Presidente Ramos pagkakaron si Ombudsman Guttierez nahimo nang sama sa iyang agalon sa Malacanang- tinunglo sa katawhan. Gikan pa niadtong pagpugong ug palubog niya sa kasong suborn batok kang kanhi Justice Secretary Hernando Perez nga sinaligan gihapon ni GMA, sa pagtuis kaso Mega Pacific solutions sa surambao nga bidding sa computerization nga mismo Korte Suprema na ang medeklarar nga binuang, ZTE scam, fertilizer scam, ug daghan pang ubang mga kaso, labing ulahi niini ang kapin sa tuig niyang pagdumili pag-aksyon sa World Bank Report nga naglambigit sa mga korator nga mga kontraktor nga Insik ug Pilipino nga nakigkonsabo ni Mike Arroyo. Kining tanan naghulagway dili lamang sa kapolpol kundili sa kadaotan na mismo sa imahe sa Ombudsman. Kun unsa ka salawayon ang gobyernong Arroyo, mao usab ka wala nay klaro pangalagad ni Merceditas Guttierez nga gani tungod niini mismo si kanhi Senador Jovito Salonga na ang nanguna ug mikuyog sa panon sa mga mipasaka ug impeachment batok kaniya didto sa kongreso.
Apan kun unsa ka gahob ang publisidad niining impeachment case nga gipasaka batok kang Merceditas Guttierez, kita nasayod nga wala gyod kini kapaingnan kun ibase lang sa ordinaryong dagan sa maong proceso. Ang politikanhong kasinatian sa atong nasod ug bisan pa sa Amerika diin gikopya kining bugtong pamaagi aron mapatubag ang Presidente ug ang mga tag-as nga opisyal sama ni Guttierez sa ilang mga krimen ug kasalanan sa trabaho. May mahadlok pa sa impeachment?. Bisan makausa wala pay Presidente sa Pilipinas ug bisan pa sa Amerika nga napapahawa tungod sa impeachment. Bisan pa gani si kanhi Presidente Estrada nga nataral na sa Senado wala gyod mahukmi sa impeachment nga gipasaka batok kaniya. Nanaug siya sa Malacanang tungod sa puwersa sa mga sector nga nagsinggit batok kaniya ug dili tungod kay nahukman siyang sad-an sa impeachment.
Kinsa bay mahadlok sa impeachment nga bisan gani mismo si Presidente Arroyo kapila na sublisublii ug pasaka ning maong kaso diin bug-at kaayo ang mga pruyba ug ebidensya batok kaniya wala man gyod matarog. Si GMA maoy buhing pruyba nga sayon ra kaayong patyon ang impeachment, kay kun naa lang ka sa gahom dali ra kaayong tukoyon ang mga kongresman nga paonan lang ug pork barrel. Dili ebidensya ang sukdanan sa husay sa impeachment kundili kuwarta ug politika. Ug sa matang sa panghunahuna ug kinaiya nga gibatonan karon sa atong mga Senador ug Kongresman walay mapaabot nga mopatigbabaw ang kamatouran ug hustisya sa maong matang sa husay. Hugay lang sa politika. Political scarecrow. Panghadlok lang ug wala nay nahadlok ug maglaom pa sa proseso sa impeachment.Maong bisan nataranta ug daw bata nga nga nagpataka na lang ug panubag sa media si Guttierez ,luyo sa iyang naglibog nga dagway naa ang pagsalig nga dili siya pasagdan sa iyang agalon ug sa pagtak-op unya sa adlaw ibasura gihapon kining impeachment batok kaniya ug magpabilin siya sa iyang puwesto ug gahom.
Ug ning maong kahimtang dili lang unya kitang mga Pilipino ang moyubit sa atong kagamhanan ug mawad-an ug paglaom sa atong mga demokratikanhong institusyon, kundili ang mismo na ang mga langyawng bankong tigpahulam ug ang tanang katawhan sa tibuok kalibotan.
Kita nagdayeg ug nagsimpatiya ning kalihokan ni Jovito Salonga ug sa mga hugpong nga nagpasakag impeachment ni Guttierez. Apan kita ug bisan pa sila nasayod nga milagro lang ang makahatag niinig kalamposan diha sa Kongreso.
Pagkasuwerte ni Merceditas !Pagkahayahay ni Gloria!
Pastilan kademalas na gyod natong tanan!
Legal Information
Pangutana: Unsa kining Anti-VAWC law?
Tubag: Ang Anti-VAWC Law kun Anti-Violence Against Women and their Children Act mao ang balaod nga nanalipod sa kababayen-an ug kabataan batok sa mga tawo nga ilang gikarelasyon bana man, kapuyo, uyab, o kabit, o kanhi bana, kanhi kapuyo, kanhi uyab, kanhi kabit o karelasyon. Kining maong balaod nagpahamtang ug taas nga silot dili lamang sa mga buhat nga nagpasakit sa lawas, pagpasakit sa pagbati, pagpahimulos nga sekwal ug ingon man paghikaw sa katungod nga ekonomikanhon sa usa ka asawa.
Tiaw mo bay gawas lang ni Marcos siya ray Presidente nga nakapuyo sa Malacanang sobra sa 8 ka tuig. Nasulod siya sa maong puwesto sa usa ka kuwestionable kaayong proseso sa Edsa Dos, nga migubot sa pundasyon sa atong mga balaod. Wala magdugay ang iyang hanimon sa katawhan human sa Edsa II nahimo siya usa ka salawayon ug tinamay nga lider tungod sa daghan kaayong anomalia ug abuso sa iyang administrasyon nga dayag kaayong nasayran sa katawhan.Apan inay mawala sa mapa sa Politika hingdaug na man usab hinuon ug laing termino sa usa ka kuwestionable kaayong eleksyon sa 2004, nga misangpot sa kontrobersiya sa helo garci scandal. Makapila na gihagit ang iyang gahom gikan sa mga puwersa sa balaod bisan pa sa mga puwersang ekstremista apan taliwala sa daghan kaayong mga hagit ug pagsulay sa mga puwersa nga gustong mopapahawa kaniya sa malacanang, naa pa siya. Hilabihan pa ka piskay ug kakiat atubangan sa kalagot sa katawhan kaniya.Sa daghan na kaayong mga survey nga gihimo napadayag nga hilabihan na kaayo kadako ang as a ug pagkawalay pagsalig sa katawhan kaniya. Apan naa pa siya. Mosugot kitag sa dili siya ang atong Presidente. Siya ang nagunit sa labing taas ug bug-at nga politikanhong gahom sa atong nasod.
Apan wala siya maginusara. Uban sa iyang suwerte ang mga tawo nga naa nagpasailong sa iyang saya. Kadtong mga tawong andam malimot sa ilang prinsipyo ug mohimog daotan para makakuyog lag lupad sa iyang gahom. Gikan sa iyang kontrobersyal nga bana, hangtod sa tanan niyang mga alyado nga hangtod pagkakaron nakaambit sa iyang paghapok sa demokratikanhong gahom ug nagpahimulos sa iyang politikanhong proteksyon.
Usa kanila si Merceditas Guttierez ang Ombudsman sa atong nasod nga tinudlo mismo ni Gloria ug giilang kaklase sa iyang banang si First Gentleman Mike Arroyo
Sama sa kahimtang ni Gloria, suwerte ang mihatod kang Merceditas Guttierez sa Ombdusman. Si Guttierez wala gayoy abilidad o birtud nga sarang tahoron siya sa katawhang pilipinhon ug himoong angayang nga mogunit sa dako kaayong puwersto pagkaaombudsman. Pagkadaghan pa baya sa mga abogado nga mas angayan ug mas may katakos pa ni Ni Guttierez apan siya gayod ang natudlo ni GMA sa maong posisyon. Apan lagi kay suod sa dughan ni GMA ug klasmet pa sa iyang bana nakuha niya ang maong puwesto. Sa tanang panahon sa iyang pagkaombudsman wala gyod madungog si Guttierez nga mibarog aron himoon ang iyang trabaho sa pagsumpo sa mga kasaypanan sa kagamhanan. Hinuon ang publiko nagtuo na nga siya mao ang protector ni GMA ug sa tanan niyang kaalyado, ug tiglutos sa mga kaatbang sa administrasyon.
Kun salawayon ang buhatan sa Ombudsman niadtong panahon ni kanhi Ombudsman Aniano Disierto sa paahon ni kanhi Presidente Ramos pagkakaron si Ombudsman Guttierez nahimo nang sama sa iyang agalon sa Malacanang- tinunglo sa katawhan. Gikan pa niadtong pagpugong ug palubog niya sa kasong suborn batok kang kanhi Justice Secretary Hernando Perez nga sinaligan gihapon ni GMA, sa pagtuis kaso Mega Pacific solutions sa surambao nga bidding sa computerization nga mismo Korte Suprema na ang medeklarar nga binuang, ZTE scam, fertilizer scam, ug daghan pang ubang mga kaso, labing ulahi niini ang kapin sa tuig niyang pagdumili pag-aksyon sa World Bank Report nga naglambigit sa mga korator nga mga kontraktor nga Insik ug Pilipino nga nakigkonsabo ni Mike Arroyo. Kining tanan naghulagway dili lamang sa kapolpol kundili sa kadaotan na mismo sa imahe sa Ombudsman. Kun unsa ka salawayon ang gobyernong Arroyo, mao usab ka wala nay klaro pangalagad ni Merceditas Guttierez nga gani tungod niini mismo si kanhi Senador Jovito Salonga na ang nanguna ug mikuyog sa panon sa mga mipasaka ug impeachment batok kaniya didto sa kongreso.
Apan kun unsa ka gahob ang publisidad niining impeachment case nga gipasaka batok kang Merceditas Guttierez, kita nasayod nga wala gyod kini kapaingnan kun ibase lang sa ordinaryong dagan sa maong proceso. Ang politikanhong kasinatian sa atong nasod ug bisan pa sa Amerika diin gikopya kining bugtong pamaagi aron mapatubag ang Presidente ug ang mga tag-as nga opisyal sama ni Guttierez sa ilang mga krimen ug kasalanan sa trabaho. May mahadlok pa sa impeachment?. Bisan makausa wala pay Presidente sa Pilipinas ug bisan pa sa Amerika nga napapahawa tungod sa impeachment. Bisan pa gani si kanhi Presidente Estrada nga nataral na sa Senado wala gyod mahukmi sa impeachment nga gipasaka batok kaniya. Nanaug siya sa Malacanang tungod sa puwersa sa mga sector nga nagsinggit batok kaniya ug dili tungod kay nahukman siyang sad-an sa impeachment.
Kinsa bay mahadlok sa impeachment nga bisan gani mismo si Presidente Arroyo kapila na sublisublii ug pasaka ning maong kaso diin bug-at kaayo ang mga pruyba ug ebidensya batok kaniya wala man gyod matarog. Si GMA maoy buhing pruyba nga sayon ra kaayong patyon ang impeachment, kay kun naa lang ka sa gahom dali ra kaayong tukoyon ang mga kongresman nga paonan lang ug pork barrel. Dili ebidensya ang sukdanan sa husay sa impeachment kundili kuwarta ug politika. Ug sa matang sa panghunahuna ug kinaiya nga gibatonan karon sa atong mga Senador ug Kongresman walay mapaabot nga mopatigbabaw ang kamatouran ug hustisya sa maong matang sa husay. Hugay lang sa politika. Political scarecrow. Panghadlok lang ug wala nay nahadlok ug maglaom pa sa proseso sa impeachment.Maong bisan nataranta ug daw bata nga nga nagpataka na lang ug panubag sa media si Guttierez ,luyo sa iyang naglibog nga dagway naa ang pagsalig nga dili siya pasagdan sa iyang agalon ug sa pagtak-op unya sa adlaw ibasura gihapon kining impeachment batok kaniya ug magpabilin siya sa iyang puwesto ug gahom.
Ug ning maong kahimtang dili lang unya kitang mga Pilipino ang moyubit sa atong kagamhanan ug mawad-an ug paglaom sa atong mga demokratikanhong institusyon, kundili ang mismo na ang mga langyawng bankong tigpahulam ug ang tanang katawhan sa tibuok kalibotan.
Kita nagdayeg ug nagsimpatiya ning kalihokan ni Jovito Salonga ug sa mga hugpong nga nagpasakag impeachment ni Guttierez. Apan kita ug bisan pa sila nasayod nga milagro lang ang makahatag niinig kalamposan diha sa Kongreso.
Pagkasuwerte ni Merceditas !Pagkahayahay ni Gloria!
Pastilan kademalas na gyod natong tanan!
Legal Information
Pangutana: Unsa kining Anti-VAWC law?
Tubag: Ang Anti-VAWC Law kun Anti-Violence Against Women and their Children Act mao ang balaod nga nanalipod sa kababayen-an ug kabataan batok sa mga tawo nga ilang gikarelasyon bana man, kapuyo, uyab, o kabit, o kanhi bana, kanhi kapuyo, kanhi uyab, kanhi kabit o karelasyon. Kining maong balaod nagpahamtang ug taas nga silot dili lamang sa mga buhat nga nagpasakit sa lawas, pagpasakit sa pagbati, pagpahimulos nga sekwal ug ingon man paghikaw sa katungod nga ekonomikanhon sa usa ka asawa.
ASA NA ANG MGA MANLALABAN?
Gipahigayon niadtong miaging Sabado ang dungan nga piniliay sa tanan nga mga Chapters sa Integrated Bar of the Philippines sa nagkalainlaing mga probinsya ug syudad sa Pilipinas. Ang bag-ong hut-ong sa mga pinili nga opisyal niining nasodnong nga kapunongan sa tanan nga mga abogado moalagad sulod sa mosunod nga duha ka tuig nga termino. Ug gikan sa mga chapter presidents sa IBP pillion usab ang nasodnon nga mga opisyal nga mao ang maglangkob sa hunta nga langkoban sa 9 ka mga gobernador nga maoy magpila kinsa kanila ang mahimong nasodnong Presidente sa maong organisasyon.
Ang Integrated Bar of the Philippines usa ka kapununongan nga namugna pinaagi sa Republic Act no. 6397, sa dihang gimbut-an sa Supreme Court ang mga tamdanan sa paghiusa o rules of integration of the Philippine Bar ug gipakanaug ni kanhi Presidente Marcos ang Presidential Decree 181 nga maoy pormal nga nagtukod ug naghatag ug usa ka hingpit nga organisasyon sa paghatag niini ug personalidad isip usa ka grupo diha sa balaod. Si anhing Associate Justice Jose B.L. Reyes nga mao ang unang nangusog aron gayod mahimo usa ka organisasyon ang mga abogado sa tibuok nasod mao ang nahimong labing una nga Presidente sa maong kapunongan.
Gikan niadtong panahona hangtod pagkakaron ang IBP padayon naningkamot diha sa kahiusaan sa mga abogado aron magamit ang propesyon sa balaod sa tukma nga tumong niini diha sa pag-alagad sa hustisya. Pagkakaron duna nay kapin kun kulang 40,000 ka mga abogado nga membro sa tibuok nasod. Pinugsanay kining maong organisasyon. Human mahimong abogado, ang usa ka manlalaban obligado nga magpamembro sa IBP, ug obligadong nga magpabilin matarong nga membro diha sa pagbayad sa iyang mga annual dues ug uban pang balayronon ug buluhaton, kay kun mapakyas siya mahimong mapahawa siya sa maong organisasyon ug bahason usab ang iyang lisensya pagkaabogado. Ang IBP mao usab ang tahasan sa Korte Suprema sa pagimbestigar ug pagrekomendar sa tukmang silot sa usa ka abogado nga gireklamo ngadto sa Supreme Court tungod sa iyang mga kasaypanan sa propesyon.
Bisan diha sa pagpili sa mga aplikante sa pagkahuwes, dako kaayong papel ang Integrated Bar of the Philippines. Base sa atong konstitusyon, ang IBP usa sa mga sector nga naglangkob sa gitawag nga JBC kun Judicial and Bar Council . Ang JBC mao ang institusyon nga gitahasan diha sa paghashas sa mga aplikante sa pagkahuwes ug mohimo sa nominasyon sa mga aplikante gituhoan niining maoy labing angayan aron pilian sa Presidente nga mao ang dunay gahom paghimo ug katudloan o appointment sa usa ka huwes.
Base sa Legal Ethics ang mga abogado dunay upat ka mga batakang buluhaton ug kaakohan. Ug kini mao ang mosunod-
Una sa tanan siya dunay kaakohan ngadto sa iyang kliente. Iyang buluhaton ang paglaban kaniya sa tanan nga iyang mahimo, sa tumang kamatinud-anon, ginamit ang tanan niyan g kakugi ug katakos abay sa balaod ug katarong;
Ikaduha duna siyay kaakohan ug tulubagon ngadto sa Hukmanan. Sa balaod siya giila isip opisyal sa korte kun officer of the court. Kinahanglang kanunay siyang magmatinahuron sa hukmanan ug moabag niini aron dali nga mahuman ang kaso. Iyang likayan ang mga buhat nga makalangan sa kaso o makalingla sa hukmanan aron dili niini matugkad niini ang tinuod nga balor sa balaod ug hustisya;
Ikatulo ang usa ka abogado dunay kaakohan ug tulubagon sa iyang kaubang mga abogado. Kinahanglang magmahigalaon siya kanila. Kinahanglang bukas siya sa pagpakig-ambit kanila ug likayan niya ang mga buhat nga maghaling ug panag-away nga personal tali sa iyang kaubang mga abogado. Magbangi ug magdebate man sila sulod sa hukmanan apan kinahanglang gamiton nila ang matinahuron ug desente nga mga pulong, ug sa gawas kinahanglang maayo ang ilang relasyon;
Ikaupat- ang abogado dunay kaakohan sa katilingban ug komunidad nga iyang gipuy-an. KInahanglang magbaton siya ug maayong dungog atubangan sa katawhan aron ilhong panig-ingnan sa katarong ug kaangayan. Ug kinahanglan nga iyang ipaambit ang iyang katakos ug kinaadman alang sa reporma ug kausaban sa katilingban. KInahanglang manguna siya sa mga kalihokan nga nagtumong sa pagpanalipod sa interes sa kinabag-an. Sa laktod nga pagkasulti kinahanglang magmaalagaron siya sa ubang tawo.
Kini base sa bug-at kaayo nga katilingbanong kaakohan o social responsibility sa propesyon sa pagkaabogado. Kining maong propesyon, sukwahi sa pagtuo sa uban, balaanon ug nakabase sa kaakuhan sa pagsangyaw sa kalinaw, nungka sa panagbangi, sa pagbarog sa kamatouran, nungka sa pagtuis niini, sa pagalagad ug paglaban sa mga dinaugdaug, nungka sa pagpamentaha o pagamit ba kaha niini aron tumban o tugotan nga tumban ang katungod sa uban.
Aron matuman kining maong bug-at kaayo nga mga kaakohan sa usa ka abogado gipakanaug sa Korte Suprema ang daghan kaayong mga lagda ug tamdanan aron subayon sa mga manlalaban . Gikan pa sa mga lagda sa Rules of Court,Legal ethics, sa liboan na ka mga kamandoan ug circulars nga gipakanaug. Apan bisan pa niining tanan, hangtod pagkakaron wala pay klarong pruyba nga ang kapin sa kuwarenta mil ka mga abogado sa atong nasod nagtuman ba niini.
Hinuon dili ikalimod nga samtang midaghan ug samot ang mga abogado sa atong nasod misamot usab hinuon ka daghan ang inhustisya ug panaugdaug. Nganong sa kadaghan na sa mga abogado sa atong nasod maihap man lang intawon sa tudlo ang makitang diniyos gyod nga nagtuman ning maong kaakohan. Nganong ang daghan kanila nalinga ra man kaayo sa pagpangita sa kinabuhi ug personal nga tingusbawan ug nasuwaw sa sidlak sa bulawan ug wala nang kakita sa daghan kaayong kadaotan sa katilingban diin sila gitawag aron mag-una sa pagpakigatubang?
Asa na ang mga manlalaban? Asa na ang mga tawo nga base sa ilang propesyon gimandoan sa pag-una diha sa tinuod nga pagbarog aron makalingkawas ang katawhan nga hapit na malunod ug malumos niining hilabihan na ka lang-og nga lapok sa pagpahimulos ug kadaotan sa mga namunoan ug sa nagharing hut-ong?Asa na ang mga abogado nga base sa ilang katakos, kinaadman ug puwesto sa katilingban gilaoman nga manguna sa paningkamot nga mabanhaw ug mabangon ang himalatyong demokrasya sa atong nasod?
Unta ang bag-ong hut-ong sa mga napiling opisyales uban namong mga sakop sa Integrated Bar of the Philippines makagahin unta ug seryosong paningkamot aron matubag ang maong mga pangutana.
Legal Information
Pangutana: Mahimo bang kasohan o silotan ang mga membro sa usa ka kulto nga nagampo sa satanas?
Tubag: Dili. Ang atong konstitusyon nanalipod sa kagawasan sa pagtuo. Walay balaod ni gobyerno nga makapanghilabot sa usa ka relihiyon o kulto bisan kinsa pa ang giampoan o gituhoan niini. Hinuon kun ang maong kulto o relihiyon mohimo nag mga butang nga supak sa balaod ug makadaot sa katungod sa uban sama sa pagpatay, panglugos ug uban pang krimen. Mahimo na silang silotan ug patubagon sa balaod.
javascript:void(0)
Ang Integrated Bar of the Philippines usa ka kapununongan nga namugna pinaagi sa Republic Act no. 6397, sa dihang gimbut-an sa Supreme Court ang mga tamdanan sa paghiusa o rules of integration of the Philippine Bar ug gipakanaug ni kanhi Presidente Marcos ang Presidential Decree 181 nga maoy pormal nga nagtukod ug naghatag ug usa ka hingpit nga organisasyon sa paghatag niini ug personalidad isip usa ka grupo diha sa balaod. Si anhing Associate Justice Jose B.L. Reyes nga mao ang unang nangusog aron gayod mahimo usa ka organisasyon ang mga abogado sa tibuok nasod mao ang nahimong labing una nga Presidente sa maong kapunongan.
Gikan niadtong panahona hangtod pagkakaron ang IBP padayon naningkamot diha sa kahiusaan sa mga abogado aron magamit ang propesyon sa balaod sa tukma nga tumong niini diha sa pag-alagad sa hustisya. Pagkakaron duna nay kapin kun kulang 40,000 ka mga abogado nga membro sa tibuok nasod. Pinugsanay kining maong organisasyon. Human mahimong abogado, ang usa ka manlalaban obligado nga magpamembro sa IBP, ug obligadong nga magpabilin matarong nga membro diha sa pagbayad sa iyang mga annual dues ug uban pang balayronon ug buluhaton, kay kun mapakyas siya mahimong mapahawa siya sa maong organisasyon ug bahason usab ang iyang lisensya pagkaabogado. Ang IBP mao usab ang tahasan sa Korte Suprema sa pagimbestigar ug pagrekomendar sa tukmang silot sa usa ka abogado nga gireklamo ngadto sa Supreme Court tungod sa iyang mga kasaypanan sa propesyon.
Bisan diha sa pagpili sa mga aplikante sa pagkahuwes, dako kaayong papel ang Integrated Bar of the Philippines. Base sa atong konstitusyon, ang IBP usa sa mga sector nga naglangkob sa gitawag nga JBC kun Judicial and Bar Council . Ang JBC mao ang institusyon nga gitahasan diha sa paghashas sa mga aplikante sa pagkahuwes ug mohimo sa nominasyon sa mga aplikante gituhoan niining maoy labing angayan aron pilian sa Presidente nga mao ang dunay gahom paghimo ug katudloan o appointment sa usa ka huwes.
Base sa Legal Ethics ang mga abogado dunay upat ka mga batakang buluhaton ug kaakohan. Ug kini mao ang mosunod-
Una sa tanan siya dunay kaakohan ngadto sa iyang kliente. Iyang buluhaton ang paglaban kaniya sa tanan nga iyang mahimo, sa tumang kamatinud-anon, ginamit ang tanan niyan g kakugi ug katakos abay sa balaod ug katarong;
Ikaduha duna siyay kaakohan ug tulubagon ngadto sa Hukmanan. Sa balaod siya giila isip opisyal sa korte kun officer of the court. Kinahanglang kanunay siyang magmatinahuron sa hukmanan ug moabag niini aron dali nga mahuman ang kaso. Iyang likayan ang mga buhat nga makalangan sa kaso o makalingla sa hukmanan aron dili niini matugkad niini ang tinuod nga balor sa balaod ug hustisya;
Ikatulo ang usa ka abogado dunay kaakohan ug tulubagon sa iyang kaubang mga abogado. Kinahanglang magmahigalaon siya kanila. Kinahanglang bukas siya sa pagpakig-ambit kanila ug likayan niya ang mga buhat nga maghaling ug panag-away nga personal tali sa iyang kaubang mga abogado. Magbangi ug magdebate man sila sulod sa hukmanan apan kinahanglang gamiton nila ang matinahuron ug desente nga mga pulong, ug sa gawas kinahanglang maayo ang ilang relasyon;
Ikaupat- ang abogado dunay kaakohan sa katilingban ug komunidad nga iyang gipuy-an. KInahanglang magbaton siya ug maayong dungog atubangan sa katawhan aron ilhong panig-ingnan sa katarong ug kaangayan. Ug kinahanglan nga iyang ipaambit ang iyang katakos ug kinaadman alang sa reporma ug kausaban sa katilingban. KInahanglang manguna siya sa mga kalihokan nga nagtumong sa pagpanalipod sa interes sa kinabag-an. Sa laktod nga pagkasulti kinahanglang magmaalagaron siya sa ubang tawo.
Kini base sa bug-at kaayo nga katilingbanong kaakohan o social responsibility sa propesyon sa pagkaabogado. Kining maong propesyon, sukwahi sa pagtuo sa uban, balaanon ug nakabase sa kaakuhan sa pagsangyaw sa kalinaw, nungka sa panagbangi, sa pagbarog sa kamatouran, nungka sa pagtuis niini, sa pagalagad ug paglaban sa mga dinaugdaug, nungka sa pagpamentaha o pagamit ba kaha niini aron tumban o tugotan nga tumban ang katungod sa uban.
Aron matuman kining maong bug-at kaayo nga mga kaakohan sa usa ka abogado gipakanaug sa Korte Suprema ang daghan kaayong mga lagda ug tamdanan aron subayon sa mga manlalaban . Gikan pa sa mga lagda sa Rules of Court,Legal ethics, sa liboan na ka mga kamandoan ug circulars nga gipakanaug. Apan bisan pa niining tanan, hangtod pagkakaron wala pay klarong pruyba nga ang kapin sa kuwarenta mil ka mga abogado sa atong nasod nagtuman ba niini.
Hinuon dili ikalimod nga samtang midaghan ug samot ang mga abogado sa atong nasod misamot usab hinuon ka daghan ang inhustisya ug panaugdaug. Nganong sa kadaghan na sa mga abogado sa atong nasod maihap man lang intawon sa tudlo ang makitang diniyos gyod nga nagtuman ning maong kaakohan. Nganong ang daghan kanila nalinga ra man kaayo sa pagpangita sa kinabuhi ug personal nga tingusbawan ug nasuwaw sa sidlak sa bulawan ug wala nang kakita sa daghan kaayong kadaotan sa katilingban diin sila gitawag aron mag-una sa pagpakigatubang?
Asa na ang mga manlalaban? Asa na ang mga tawo nga base sa ilang propesyon gimandoan sa pag-una diha sa tinuod nga pagbarog aron makalingkawas ang katawhan nga hapit na malunod ug malumos niining hilabihan na ka lang-og nga lapok sa pagpahimulos ug kadaotan sa mga namunoan ug sa nagharing hut-ong?Asa na ang mga abogado nga base sa ilang katakos, kinaadman ug puwesto sa katilingban gilaoman nga manguna sa paningkamot nga mabanhaw ug mabangon ang himalatyong demokrasya sa atong nasod?
Unta ang bag-ong hut-ong sa mga napiling opisyales uban namong mga sakop sa Integrated Bar of the Philippines makagahin unta ug seryosong paningkamot aron matubag ang maong mga pangutana.
Legal Information
Pangutana: Mahimo bang kasohan o silotan ang mga membro sa usa ka kulto nga nagampo sa satanas?
Tubag: Dili. Ang atong konstitusyon nanalipod sa kagawasan sa pagtuo. Walay balaod ni gobyerno nga makapanghilabot sa usa ka relihiyon o kulto bisan kinsa pa ang giampoan o gituhoan niini. Hinuon kun ang maong kulto o relihiyon mohimo nag mga butang nga supak sa balaod ug makadaot sa katungod sa uban sama sa pagpatay, panglugos ug uban pang krimen. Mahimo na silang silotan ug patubagon sa balaod.
javascript:void(0)
KANG KINSA NGA PROTEKTOR ANG OMBUDSMAN?
Gilatos na usab sa pagsaway batok sa Ombudsman diha sa kontrobersiya sa World Bank report kalabot sa pakigkonsabo ug korupsyon sa pito ka mga dagkong kontrator nga pilipinhon ug insik ingon man sa mga dagkong politiko sa atong nasod. Ug ang bisan unsang pangatarongan ug pangolipas nga gihimo ni Ombudsman Merceditas Guttierez ug uban pang mga opisyal sa Ombudsman wala gayod makabakwi sa daotang hulagway nga nakita sa publiko sa usa ka buhatan nga unta angay nga mahimong ehemplo sa katarong diha sa pangagamhanan.
Sa atong konstitusyon sa 1987 gituyo gayod pagtukod ang buhatan sa Ombudsman aron maseguro nga mapanalipdan ang katawhan ug masumpo ang mga binuang ug pangawkaw sa mga naa sa kagamhanan. Ang Article 11, seksyon 13 sa atong Konstitusyon naghatag ug bug-at kaayong gahom ug buluhaton sa buhatan sa Ombudsman. Ang maong buluhaton ug gahom naglakip sa mosunod:
a. Ang pagimbestigar kun dunay sumbong o bisan wala ug pinaagi sa pagpanguna sa iyang kaugalingon sa mga kalapasan ug kapakyasa sa usa ka opisyal o empleado sa gobyerno, kun ang maong kalapasan o kapakyasan makitang illegal, dili makiangayon, dili maayo, o dili angay;
b. Ang pagmando sa usa ka opisyal sa gobyerno aron mohimo ug tukmang aksyon batok sa ka masalaypong empleado, ug pagrekomenda aron siya silotan sa pagpapahawa sa puwesto, pagkasuspenso,multahan, kasab-an o idemote sa katungdanan,ingon man sa pagtaral didto sa hukmanan ug pagseguro nga matuman ang maong rekomendasyon;
c. Pagmando, base sa usa ka sumbong, o sa kaugalingong pagpanguna ngadto sa usa ka opisyal o empleado sa gobyerno, usa ka buhatan o sanga sa kagamhanan, o korporasyon nga gipanag-iya sa kagamhanan,aron mahunong, masumpo ug makorehi ang mga kahiwian ug abuso sa pangatungdanan;
d. Pagmando sa usa ka opisyal o empleado sa gobyerno aron makuha ang kopya sa usa ka dokumento o kontrata kalambigit sa pagkobra ug pagasto sa pundo sa kagamhanan ug pagreport ngadto sa COA sa makita niini nga mga kalapasan;
e. Paghangyo sa usa ka buhatan alang sa informasyon aron makuha ang mga papeles nga gikinahanglan sa buluhaton niini ug sa pagsuhid sa mga record ug dokumento;
f. Pagpublikar sa resulta sa imbestigasyon nga gihimo niini;
g. Pagtino sa hinungdan sa kapakyasan kalapasan ug korupsyon sa kagamhanan ug paghimo ug rekomendasyon aron kini masumpo ug masunod ang taas nga tamdanan sa katarong ug kakugi sa panarabaho sa kagamhanan;
h. Pagpakanaug ug mga tamdanan ug regulasyon diha trabaho niini base sa gimbut-an sa balaod;
Aron maseguro nga magmalaposon gayod ang Ombudsman sa paghimo sa maong mga buluhaton ang konstitusyon naghatag ug daghang mga panalipod ug gahom niini. Una giseguro sa konstitusyon ang pagkamakaugalingnon sa Ombudsman diha sa paghatag ug tino nga gidugayon sa termino sa Ombudsman lakip na ang iyang mga luyoluyo o deputy ombudsmen.
Ug sulod sa mao nilang termino dili sila mahimong gawngan ug hadlokon bisan pa sa labing taas nga opisyal sa nasod kay dili man sila mahimong papahawaon o suspensohon sa trabaho sa bisan unsa pang reklamo. Sama sa Presidente, sa mga hurado sa Korte Suprema ug sa ubang pang mga komisyoner sa mga komisyon nga gitukod sa konstitusyon, ang Ombudsman ug ang iyang mga luyoluyo o deputies giila nga mga impeachable officials. Ang kongreso lang ang makapapahawa kanila sa puwesto pinaagi sa lisod kaayong proseso sa impeachment.
Gawas niini, ang konstitusyon naghatag sa buhatan sa Ombdusman sa gahom nga gitawag nga fiscal autonomy. Ang ilang pundo alang sa operasyon o pagpadagan sa buhatan ug buluhaton gawasnon ug makaagalingnon ug dili gayod mahimong hilabtan o kuhaan sa kongreso o sa Malacanang.
Sa maong kahimtang, wala gayoy katarongan ngano nga dili makalihok ang Ombudsman. Gani niadtong miaging tuig pa lang nasayran nga ang Ombudsman gawas sa minilyong pundo niini, nakadawat pa ug dili momenos 20 ka milyon ka dolyar nga ayuda gikan sa mga funding institusyon nga langyaw aron lang mapasayon ug mapadali ang buluhaton niini.
Apan anugon nga bisan pa sa maong gahom wala gayoy nahimo ang Ombudsman. Hinuon giyak-an lang niini ang linibong kaso nga giimbestigar sa buhatan ug bisan ang mga hilabihan ka dayag nga mga binuang sa tag-as nga opisyal sa gobyerno lakip niini ang eskandalo sa tinonto nga bidding sa computerization sa Comelec nga gideklarar nang surambao mismo sa Supreme Court, ang ZTE Scam, ang Fertilizer Scam, ang nahauna pang mga imbestigasyon sa PIA Amare Deal, Centennial Expo ug mga tinonto sa administrasyon ni Ramos,ug daghan pa kaayong uban. Bisan pa gani ang hangyo sa World Bank nga imbestigahon ang mga opisyal ug tawo nga nahilambigit scam niini gikatulgan niini kapin sa usa ka tuig.
Pagkapolpol ug pagkaanugon. Mikagot gani ang akong ngipon nga naminaw sa pangatarongan ni Merceditas Guttierez nga wala kuno siya makaimbestigar kay kulang ang datus sa Word Bank nga iyang nadawat. Ing-ana na ba siya katanga o kabakakon nga nakalimot sa iyang gahom sa pagimbestigar . Buot pa niyang ipasabot nga ang World Bank nay iyang pahimoon sa iyang buluhaton ug gahom. Ug kay wala man kini himoa sa maong banko na dili niya kini buhaton.
Subo kaayo palandongon ang hulagway sa kahugaw sa pamunoan ug kapolpol sa mga institusyon nga gitahasan ug gihatagan ug gahom sa balaod aron pagsumpo niini. Ug kini gihulagway sa imahe ni Merceditas Guttierez kang kansang kuwalipikasyon aron mapili nga Ombudsman bisan daghan pa kaayon mas batid ug angayan mao lang ang iyang pagkaclassmate ni First Gentleman Mike Arroyo.
Kinsa pa may mahadlok mangorakot sa gobyerno? Kinsa pa may managana mag-abuso sa iyang katungdanan? Kinsa pa may ganahan magtinarong sa panerbisyo sa kagamhanan ning nasod nga ang mga daotan ang gipasidunggan ug ang mga nagbarog sa tinuod maoy gisilotan.?
Kinsa pa may katawhan nga makalaom ug matarong nga panggobyerno ug malamboong nasod, kun ang institusyon nga gimandoan sa Konstitusyon aron sila panalipdan, nakig-abin ug nanalipod na man hinuon sa mga sungayan sa kagamhanan?
Legal Information
Pangutana: Unsa nga matang sa krimen ang sexual harassment?
Tubag: Ang Republic Act 7877 kun Sexual Harassment law nagsilot sa sexual harassment isip buhat diha sa pagpangayo ug bisan unsang sexual nga pabor diha sa trabahoanan, tulunghaan, o bansayanan(training institutions) ginamit ang posisyon, o influesya ngadto sa biktima bisan pa man ang gihangyo nga sekswal nga pabor wala ihatag. Ang bisan unsang pulong, buhat, o lihok nga naglambigit ug sekswal nga pagpahimulos nga makahatag ug kahasol sa biktimang trabahante, estudyante, o trainee mahimong ilhon nga krimen ug gisilotan sa maong balaod.
Sa atong konstitusyon sa 1987 gituyo gayod pagtukod ang buhatan sa Ombudsman aron maseguro nga mapanalipdan ang katawhan ug masumpo ang mga binuang ug pangawkaw sa mga naa sa kagamhanan. Ang Article 11, seksyon 13 sa atong Konstitusyon naghatag ug bug-at kaayong gahom ug buluhaton sa buhatan sa Ombudsman. Ang maong buluhaton ug gahom naglakip sa mosunod:
a. Ang pagimbestigar kun dunay sumbong o bisan wala ug pinaagi sa pagpanguna sa iyang kaugalingon sa mga kalapasan ug kapakyasa sa usa ka opisyal o empleado sa gobyerno, kun ang maong kalapasan o kapakyasan makitang illegal, dili makiangayon, dili maayo, o dili angay;
b. Ang pagmando sa usa ka opisyal sa gobyerno aron mohimo ug tukmang aksyon batok sa ka masalaypong empleado, ug pagrekomenda aron siya silotan sa pagpapahawa sa puwesto, pagkasuspenso,multahan, kasab-an o idemote sa katungdanan,ingon man sa pagtaral didto sa hukmanan ug pagseguro nga matuman ang maong rekomendasyon;
c. Pagmando, base sa usa ka sumbong, o sa kaugalingong pagpanguna ngadto sa usa ka opisyal o empleado sa gobyerno, usa ka buhatan o sanga sa kagamhanan, o korporasyon nga gipanag-iya sa kagamhanan,aron mahunong, masumpo ug makorehi ang mga kahiwian ug abuso sa pangatungdanan;
d. Pagmando sa usa ka opisyal o empleado sa gobyerno aron makuha ang kopya sa usa ka dokumento o kontrata kalambigit sa pagkobra ug pagasto sa pundo sa kagamhanan ug pagreport ngadto sa COA sa makita niini nga mga kalapasan;
e. Paghangyo sa usa ka buhatan alang sa informasyon aron makuha ang mga papeles nga gikinahanglan sa buluhaton niini ug sa pagsuhid sa mga record ug dokumento;
f. Pagpublikar sa resulta sa imbestigasyon nga gihimo niini;
g. Pagtino sa hinungdan sa kapakyasan kalapasan ug korupsyon sa kagamhanan ug paghimo ug rekomendasyon aron kini masumpo ug masunod ang taas nga tamdanan sa katarong ug kakugi sa panarabaho sa kagamhanan;
h. Pagpakanaug ug mga tamdanan ug regulasyon diha trabaho niini base sa gimbut-an sa balaod;
Aron maseguro nga magmalaposon gayod ang Ombudsman sa paghimo sa maong mga buluhaton ang konstitusyon naghatag ug daghang mga panalipod ug gahom niini. Una giseguro sa konstitusyon ang pagkamakaugalingnon sa Ombudsman diha sa paghatag ug tino nga gidugayon sa termino sa Ombudsman lakip na ang iyang mga luyoluyo o deputy ombudsmen.
Ug sulod sa mao nilang termino dili sila mahimong gawngan ug hadlokon bisan pa sa labing taas nga opisyal sa nasod kay dili man sila mahimong papahawaon o suspensohon sa trabaho sa bisan unsa pang reklamo. Sama sa Presidente, sa mga hurado sa Korte Suprema ug sa ubang pang mga komisyoner sa mga komisyon nga gitukod sa konstitusyon, ang Ombudsman ug ang iyang mga luyoluyo o deputies giila nga mga impeachable officials. Ang kongreso lang ang makapapahawa kanila sa puwesto pinaagi sa lisod kaayong proseso sa impeachment.
Gawas niini, ang konstitusyon naghatag sa buhatan sa Ombdusman sa gahom nga gitawag nga fiscal autonomy. Ang ilang pundo alang sa operasyon o pagpadagan sa buhatan ug buluhaton gawasnon ug makaagalingnon ug dili gayod mahimong hilabtan o kuhaan sa kongreso o sa Malacanang.
Sa maong kahimtang, wala gayoy katarongan ngano nga dili makalihok ang Ombudsman. Gani niadtong miaging tuig pa lang nasayran nga ang Ombudsman gawas sa minilyong pundo niini, nakadawat pa ug dili momenos 20 ka milyon ka dolyar nga ayuda gikan sa mga funding institusyon nga langyaw aron lang mapasayon ug mapadali ang buluhaton niini.
Apan anugon nga bisan pa sa maong gahom wala gayoy nahimo ang Ombudsman. Hinuon giyak-an lang niini ang linibong kaso nga giimbestigar sa buhatan ug bisan ang mga hilabihan ka dayag nga mga binuang sa tag-as nga opisyal sa gobyerno lakip niini ang eskandalo sa tinonto nga bidding sa computerization sa Comelec nga gideklarar nang surambao mismo sa Supreme Court, ang ZTE Scam, ang Fertilizer Scam, ang nahauna pang mga imbestigasyon sa PIA Amare Deal, Centennial Expo ug mga tinonto sa administrasyon ni Ramos,ug daghan pa kaayong uban. Bisan pa gani ang hangyo sa World Bank nga imbestigahon ang mga opisyal ug tawo nga nahilambigit scam niini gikatulgan niini kapin sa usa ka tuig.
Pagkapolpol ug pagkaanugon. Mikagot gani ang akong ngipon nga naminaw sa pangatarongan ni Merceditas Guttierez nga wala kuno siya makaimbestigar kay kulang ang datus sa Word Bank nga iyang nadawat. Ing-ana na ba siya katanga o kabakakon nga nakalimot sa iyang gahom sa pagimbestigar . Buot pa niyang ipasabot nga ang World Bank nay iyang pahimoon sa iyang buluhaton ug gahom. Ug kay wala man kini himoa sa maong banko na dili niya kini buhaton.
Subo kaayo palandongon ang hulagway sa kahugaw sa pamunoan ug kapolpol sa mga institusyon nga gitahasan ug gihatagan ug gahom sa balaod aron pagsumpo niini. Ug kini gihulagway sa imahe ni Merceditas Guttierez kang kansang kuwalipikasyon aron mapili nga Ombudsman bisan daghan pa kaayon mas batid ug angayan mao lang ang iyang pagkaclassmate ni First Gentleman Mike Arroyo.
Kinsa pa may mahadlok mangorakot sa gobyerno? Kinsa pa may managana mag-abuso sa iyang katungdanan? Kinsa pa may ganahan magtinarong sa panerbisyo sa kagamhanan ning nasod nga ang mga daotan ang gipasidunggan ug ang mga nagbarog sa tinuod maoy gisilotan.?
Kinsa pa may katawhan nga makalaom ug matarong nga panggobyerno ug malamboong nasod, kun ang institusyon nga gimandoan sa Konstitusyon aron sila panalipdan, nakig-abin ug nanalipod na man hinuon sa mga sungayan sa kagamhanan?
Legal Information
Pangutana: Unsa nga matang sa krimen ang sexual harassment?
Tubag: Ang Republic Act 7877 kun Sexual Harassment law nagsilot sa sexual harassment isip buhat diha sa pagpangayo ug bisan unsang sexual nga pabor diha sa trabahoanan, tulunghaan, o bansayanan(training institutions) ginamit ang posisyon, o influesya ngadto sa biktima bisan pa man ang gihangyo nga sekswal nga pabor wala ihatag. Ang bisan unsang pulong, buhat, o lihok nga naglambigit ug sekswal nga pagpahimulos nga makahatag ug kahasol sa biktimang trabahante, estudyante, o trainee mahimong ilhon nga krimen ug gisilotan sa maong balaod.
SORI BAY. . SA BALAOD DILI PA GYOD KA MAINDAY
Mahimo ba base sa balaod nga usbon ang record sa birth certificate sa usa ka lalaki nga nagpausab na sa iyang lawas ug kinatawo ngadto sa pagkababaye aron ilhon nga nga babaye ang iyang pagkatawo?
Sa atong tulumanon sa radio usa ka higayon na nga gihatod kining maong pangutana . Grabe na gyod ka luhag sa atong kalibotan ug kaabante sa kinaadman sa tawo. Halos gidawat na sa daghang mga komunidad sa kalibotan ang kahimtang sa pagkabayot ug pagkatomboy, ug gani duna na may mga nasod didto sa kasadpan nga nag-ila kanila ug nagtugot sa gitawag nga same sex marriage. Liboan na ka mga managsamamang babaye ug lalaki ang nagminyo pinaagi sa usa ka legal nga seremonyas sa kaminyoon.
Hinuon sa mga nasod sama sa Pilipinas nga padayon pang nagsagop sa konserbatibong baroganan nga nagdumili pag-ila sa kahimtang sa mga bayot ug tomboy isip lahi nga gender, daghan ug kalisdanan nga nasinati ang maong hut-ong. Gani pipila ka tuig pa lang giayran sa comelec ang mga bayot nga mosalmot sa elekyon sa party list sa hinungdan nga ang sector sa mga bayot ug tomboy wala pa man ilha sa balaod isip lakip sa mga sektor nga angay mosalmot sa partylist.
Maong intawon bisan unsa na lang ang ilang gihimo aron maila. Pipila sa mga kahimtang nga gisumbong kanato mao kining gihimong pag-usab sa kinatawo aron mahimo silang hingpit na gayod nga babaye ug dili na alang alang nga lalaki. Ang modernong siyensiya ug medisina makatubag na kuno niini. Ang maskuladong dughan sa usa ka lalaki mahimo na diayng pagtuboon aron mahimong usa ka tuyhad ug nga muto sa usa ka babaye. Ug bisan ang tinagoang armas ni adan mahimo na langkaton ug hulipan sa bulak nga iya lang sa usa ka hingpit nga babaye.
Ug ang mas makapakurat niini mao ang conpirmadong mga impormasyon nga ang maong pamaagi wala lamang gihimo sa daghan, kundili daghan na kaayong mga lalaki sa tibuok kalibotan ang midawat niini ug nakakat-on na paghigugma ning maong mga sexual converts. Gani daghan sa atong mga klienteng nga nakasinati ning maong pagusab sa kinatawo nagbaton man ug mga hinigugmang lalaki nga nasayod sa maong kahimtang ug gani mao pay midasig ug migasto sa mga balayronon pagusab sa ilang kinatawo. Aron mahingpit na gayod ang ilang paghigugmaay.
Maong kinahanglan gyod nga atong tubagon kining pangutana. Gitugotan ug ilhon ba sa balaod ang kausaban sa kinatawo aron himoong basehan sa pag-usab sa iyang record gikan sa pagkalalaki ngadto sa pagkababaye?
Wala ug wala gayod. Ang usa ka lalaki nga magpausab sa iyang kinatawo aron ilhon nga usa ka babaye.Magpabiling lalaki diha sa mga mata sa balaod. Kini ang ang gideklarar sa Korte Suprema sa usa ka kaso nga gihukman niini niadtong tuig 2007 nga naglambigit sa susamang isyu. Usa ka lalake sa iyang pagkatawo apan sa iya nang pagtubo ug pagdako iyang gibati nga siya usa ka babaye nga nabilanggo sa lawas sa usa ka lalaki. Sa laktod nga pagkasulti usa ka bayot. Gipadayonan niya ang iyang pagbati. Gikan sa ngalan nga Rommel siya nagpaila na nga Mely. Ug sa paningkamot nga matuman gayod ang iyang pagbati siya migasto aron mausab ang iyang kinatawo gikan sa pagkalalaki ngadto sa pagkababaye. Bisan 45 anyos na siya nakaplag pa siya usa ka uyab nga lalaking amerikano nga gustong mangasawa kaniya bisan nasayod sa iyang kahimtang. Maong aron mawagtang ang mga bikil sa iyang pagkatawo tungod sa maong kahimtang tinabangan sa usa ka abogado mipasaka siyang sumbong, usa ka petisyon didto sa regional trial court sa Manila aron pangayoon nga usbon ang iyang ngalan sa iyang certificate gikan sa ngalan nga Rommel ngadto sa ngalan nga Mely, ug sa iyang pagkalalaki nga nahimutang sa maong record ngadto na sa pagkababaye.
Human sa husay gihatag sa Korte ang iyang gipangayo ug gitugotan na usbon ang iyang ngalan ngadto na sa ngalang Mely ug ang record sa iyang birth certificate gikan sa pagkalalaki ngadto sa pagkababaye. Gikalipay na unta niya ang maong desisyon apan ang Solicitor General nga nagrepresentar sa kagamhanan miapelar ngadto sa Court of Appeals nga mibakwi ug miusab sa desisyon ug midumili paghatag sa gipangayo ni Rommel. Midangop siya sa Korte Suprema aron sa kataposang kahigayonan makuha ang iyang gipangayo. Apan giuyonan sa Supreme Court ang hukom sa Court of Appeals ug hingpit nga giayran ang iyang gipangayo sa iyang petisyon.
Sa hukom sa Supreme Court nga nahimo na karong tipik sa atong mga balaod nagdumili kini paghatag sa gipangayo ni Rommel tungod kay una sa tanan wala pay balaod nga mahimong basehan aron usbon ang gender diha sa birth certificate gikan sa pagkalalaki ngadto sa pagkababaye, o gikan ba kaha sa pagkababaye ngadto sa pagkalalaki. Matod sa labing taas nga hukmanan gikinahanglan pa nga mapasar ang maong balaod aron makita ang mga tamdanan unsaon ug unsay mga sangpotanan sa maong kausaban. Kay dili tiaw ang gipangayo ni Rommel kun gitugotan pa kadto mahimong dako kaayong kalibog sa mga katungod ang manghitabo sa publiko .
Ang maong hukom sukwahi sa mga balaod ug hukom sa mga hukmanan didto sa Amerika sama sa estado sa Florida nga naghatag na sa pagtugot sa kausaban sa pagkababaye o pagkalaki ug naghatag ug mas bug-at nga pagtahod sa pagbati ug gusto sa usa ka tawo aron mopili ug unsay iyang sexual preferences. Malas alang kang Mely ug sa tanang susama kaniyag pagbati ug pangandoy sama usa sa daghan nang miduol kanato nga wala mokuyog sa maong baroganan ang atong Korte Suprema.
Hinuon wala gayod hingpit nga giayran sa Korte Suprema ang gipangayo ni Rommel alyas Mely. Kini hinuon nagsugyot nga mahimong iwahing ang atensyon sa sector ni Mely ang paningkamot nga mapasar sa Kongreso ug mahingpit ang usa ka balaod nga magtugot sa gender change sa mga transsexuals.
Pagkakaron ug hangtod nga moabot kining maong balaod dinhi sa atong nasod ang pagkababaye ug pagkalalaki ilhon lamang diha mismo sa lawas nga gihatag sa Diyos kanato sa atong pagkahimugso ug dili mahimong ibase luhag nga pagbati ug pangandoy sa tawo.
Legal Information
Pangutana: Unsay kahulogan sa Right against Self Incrimination?
Subscribe to:
Posts (Atom)