Saturday, June 20, 2009

ANG DILI GYOD MAPALONG NGA TUKAR SA CHACHA

BALAOD UG KAMATOURAN

Ni:

Atty. Ver Quimco

ANG DILI GYOD MAPALONG NGA TUKAR SA CHACHA

Kun duna may isyu nga nakakabig ug labing taas ug init nga pagtuki sa katilingban kini mao ang cha-cha. Kun kuwentahon tingali pila na kaha ka libo ka takna ang nagahin sa airtime sa mga radio ug telebisyon, ug pila na kaha ka ektarya ang gilapdon sa yuta nga mahimong tabonan sa mga pamantalaan nga gapatik sa mga balita ug komentaryo niini. Dinhi lang ning maong lindog makapila na kaha nato masubli ang mga komentaryo niini sa matag panahon nga kini mahimong dakong isyu sa nasod. Gikan pa niadtong pipila ka hana sa administrasyong Arroyo nga kini usbon. Hangtod niadtong binuang nga peoples initiative nga gibaraw sa Korte Suprema ug gideklarar nga usa ka dakong ilad nga gihimo sa kagamhanan kita kanunayng nanagna nga kini dili gyod makalusot ug ayran gyod sa katawhan kay dili kini ang ilang gikinahanglan. Apan bisan pa makapila na kini giayran ug gibasura ug gilubong sa mga hukmanan ug sa opinion sa katawhan,sama sa usa ka zombie sa pelikula aron moukay mopatibulaag sa katawhan.

Con-aswang.Mao kini ang tawag niini karon ni Senador Mar Roxas nga usa sa nagsupak niini didto sa Senado. Kini karon mao ang labing ulahing nawong sa gipabangon pagbalik nga i cha-cha. Con-ass linaktod nga tawag sa Constituent Assembly, ang assemblia maglangkob sa ato ra usab nga magbabalaod sa Kongreso nga mao ang Senado ug Camara de representante nga maoy mohimo sa tahas sa pagtagik ug mga sugyot balaodnon sa atong batakang balaod.

Kini usa lang sa tulo ka mga pamaagi nga gitugot sa atong konstitusyon aron himoon ang mga sugyot sa kausaban niini. Ang laing duha mao ang pamaagi mao ang Constitutional Convention (ConCon) ug people’s initiative. Ang Constitutional Convention matigayon kun duha sa tulo sa mga membro sa Senado ug Kamara de representante mouyon nga kini pagatawgon aron mao nay mosugyot sa mga kausaban sa konstitusyon. Samtang ang people’s initiative mahimo pinaagi sa pagpapirma ug petitsyon sa mga ginagmay nga kausaban sa konstitusyon kun makuha ang pirma sa tulo ka porsinto sa mga botante sa matag distrito ug 12 porsinto sa mga botante sa tibuok nasod.

Human mapakyas ang daghang mga hana aron usbon ang konstitusyon pinaagi sa people’s initiative wala gayod molunga ang karon nga kagamhanan.Ug karon bisan wala gayod magpapiog sa baroganan niini ang Senado ug midumili gayod sa pagpakig-ayon ipursigir gayod sa mga congressman nga kaalyado ni Presidente Arroyo ang con-ass didto sa kongreso. Kay dili man kuno mouyon ang Senado nan dili na nila kini apilon sa deliberasyon ug ipahigayon nila ang con-ass bisan wala ang Senado. Kay kuno wala may tin-aw nga lagda sa konstitusyon nga nagbuot gayod nga gikinahanglan ang managlahi nga mga boto sa Senado ug Kamara aron tugotan ang con-ass, igo na kuno nga makuha ang tulo sa upat o ¾ sa gidaghanan sa mga kongresman sa kamara, ug dili na kinahanglang iapil pa ang lahi nga boto sa ¾ sa Senado.

Mahimong sa hapaw nga pagbasa makalusot kining maong katarongan. Apan ang matinud-anon nga paghubad sa mga lagda sa konstitusyon alang sa Con-ass magpadayag lang nga wala gayod mahasubay mismo sa atong konstitusyon kining maong pamaagi sa Kongreso. Kay matod pa kun ang pag-usab lang sa ngalan sa usa ka dalan, o lungsod, nanginahanglan pang iagi sa Senado ug dili gyod mahimo sa kamara nga sila ra unsa na man kaha kining pag-usab mismo sa Konstitution nga mao ang dugokan ug pundasyon sa tanang balaod. Maong tin-aw gyod kaayo nga dako kaayo ang bikil diha sa atong konstitusyon kining gipursige nga katuyoan sa mga congressman nga himoon ang mga kausaban sa konstitusyon nga dili na iapil ang Senado.

Apan bisan pa sa klarong pagkawalay sukaranan ning maong argumento. Bisan pa sa pagsupak sa daghang sector, ug pagtug-an sa mga survey nga kini wala gyod kagustohi sa katawhan. Bisan pa sa pagkairesponsable niining maong kalihokan taliwala sa kalisod sa nasod, kapit-os sa katawhan nga mao unta ang unang atimanon diha sa mga hinanali nga mga balaod-non nga motubag niini. Bisan pa sa nadayag na kaayong tumong niini nga mao ang pagseguro nga magpabiling mahuptan ni Presidente Arroyo ug sa iyang kaalyado ang politikanhong gahom nagpadayon ug nagpabaga gyod gihapon sa ilang nawong ang atong mga lider ingon man ang mga congressman. Wala na manumbaling sa sentimento ug panginahanglan sa katawhan nga ilang gihulman sa ilang gahom sa kongreso. Gihimo ang tanang maneubra ug lipat lipat aron lang mabuhi pagbalik ang cha-cha.

Nia na usab, gihamok na usab ang atong nasod sa gipugos na usab pagbuhi ug pagpabangon nga cha-cha. Pagkakapoy na ba unta nga magsigeg hisgot ug magsulat niining butanga, apan dili usab nato mahimong talikdan ang panginahanglan nga mopaambit sa atong gituhoan nga matarong nga baroganan ning maong isyu. Pagkaanindot ra unta nga mohisgot sa mas positibo ug mabungahon nga mga katilingbanong isyu nga magdulot ug kaayohan natong tanan, apan dili usab kita makatugot nga wala kitay himoon samtang basta na lang gilingla na usab ang daghan sa atong katawhan sa mga Politikong wala nay laing gihunahuna kundili ang kahakog ra sa gahom.

Dawata ta na lang ang kamatouran. Dili gayod mapalong ang cha-cha. Mapakyas man kini ug magmalamposong samtang ingon niini pa ka iresponsable ug kadaotan ang atong mga lider puera de los Buenos kanunay gyong motukar ang cha-cha ug kanunay gyod nilang isugyot ang kausaban sa konstitusyon. Kanunay gyod nilang basolon ang konstitusyon aron tabonan ang ilang kasaypanan, ug aron matuman ang ilang mga kapritsong ug hinakog nga tumong. Niining matanga sa mga lider, walay hingpit nga konstitusyon,ug walay tahoron nga konstitusyon. Kun mahimong matag adlaw nga usbon ang konstitusyon ug balaod maseguro lang nga dili matandog ang ilang politikanhong interes ila kining himoon. Kun mahimong matag adlaw nila tamakan ug panamastamasan ang pagsalig kanila sa katawhan, ila kining himoon diha sa salimbong sa kaayohan sa nasod, aron lang mopatigbabaw ang ilang kaugalingong kabubut-on .

Ug kining maong kinaiya mao ang hinungdan ngano nga dili gayod maungdang ang cha-cha. Maanaa man o mawala si Gloria. Si bisan kinsa man ang mapresidente ug mamunoan, kun kini lang gihapong matang sa kinaiya ug kadaotan ang nia sa atong mga lider. Ug ingon lang gihapon niini ka maluyahon, ug tanga ang atong katawhan, dili gayod mapalong ang tukar sa cha-cha.

Legal Information

Pangutana: Mahimo bang magkaminyoay ang parehong mga sinagop nga babaye ug lalaki?

Tubag: Dili. Ang Family Code of the Philippines wala lamang magdili sa pagminyoay sa mga igsoon sa dugo . Bisan ang mga babaye ug lalaki nga nahimong managsoon tungod kay sila parehong giadopt sa usa lang ka adoptor gidid-an gihapon sa pagminyoay.

ANG NATIONAL FLAG LAW

BALAOD UG KAMATOURAN
Ni:
Atty. Ver Quimco

ANG NATIONAL FLAG LAW

Pipila pa lang ka semana kanhi nahimong kontrobersiya ang kuno sayop nga pagkanta sa mag-awit nga si Martin Nievera sa atong nasod awit didto sa away sa ring ni Manny Pacquiao ug Ricky Hatton. Gisaway si Nievera sa daghang grupo tungod sa matod pa pagsupak niya sa balaod nga nagbuot unsaon pagkanta ang Lupang Hinirang ug nagpahamtang ug silot sa sayop nga pagkanta niini. Bisan gilabanan siya ni Manny Pacquiao wala gyod matuis ang isyu sa pagsupak sa balaod sa pamaagi sa iyang pagkanta. Ang iyang mga kritiko nga miingon nga ang iyang style sa pagpayaya ug paglubag sa tuno sa nasodnong awit supak sa kamandoan sa maong balaod nga nagbuot nga ang pagkanta sa maong awit kinahanglang ipasunod sa orihinal nga komposisyon ni Julian Felipe nga naglatid sa paspas nga martsa nga tuno (4/4 beat.}
Alang sa mga wala kabasa sa balaod ug makatugkad sa kamahinungdanon ug kabalaan sa national anthem dili kaayo masabtan ang hinungdan ngano nga mipadayag sa ilang pagsaway ang mga kritiko ni Martin Nievera. Ang pagtumaw sa maong isyu usa ka maayong butang kay kini naghatag magkahigayonan nga matuki sa katawhan kini mahinungdanon apan wala gayod masayri ni masabti nga mga lagda sa National Flag Law ug labaw sa tanan ang kahulogan, kamahinungdanon sa atong nasodnong bandila ug ang atong tulubagon sa pagsaludo ug pagyukbo niini.
Maong dinhi ning atong lindog abay ning padayong kasaulogan sa National Flag Days sulayan natog hisgot kining mahinungdanon nga mga punto sa National Flag Law abay sa kaisyu sa kahimatngon ug pagtuman sa katawhang Pilipinhon niini.
Ang mga adlaw gikan sa Mayo 28, hangtod sa adlaw sa Kaugalinglan nga mao ang Hunyo 12, sa matag tuig giila isip National Flag Days. Mga adlaw nga gigahin aron saulogon ang kahimatngon ug pagpasidungog sa atong bandila nga Pilipinhon. Base sa mga lagda sa Republic Act 8491 nga gitawag usab isip Flag ang Heraldic Code of the Philipines kining maong mga adlaw gigahin aron saulogon ang kasaysayan ug kahulogan sa atong nasodnong bandila lakip na ang pamaagi sa pagtahod ug pagyukbo niini.
Ang maong balaod nagtumong sa pagmontar sa usa ka bandila nga mahimong simbolo sa nasodnong kasaysayan , sa pakigbisog sa atong mga bayani aron maangkon ug mapanalipdan ang atong kaugalingnon ug kagawasan. Nagdala sa baroganan sa pagtuog sa Diyos, pagmahal sa nasod ug sa kinaiyahan kini nagmantala sa kahiusahan sa katawhan aron kab-ot on ang mga tinguha sa kalaboan ug kalingkawasan.
Ang maong balaod wala lamang magbuot sa porma, kolor ug desinyo sa atong bandila, Kini nagbuot usab unsaon sa pagamit ug pagrespeto niini. Kini nagmando nga saludohan ug tahoron gayod ang bandila sa paagi nga gimbut-an niini ug nagpahamtang ug silot sa mga kalapasan niini. Kini nagmando nga ang atong Flag ipakayab gayod matag adlaw diha sa tanang public buildings, opisyal nga pinuy-anan sa atong mga lider, mga public plaza, ug mga publikong tulunghaan sa tanang adlaw sa tibuok tuig. Kini nagmando usab sa mga pribadong mga building, ug mga kalabayan nga mopakayag niini sa mga pista opisyal sama sa April 9 ang Araw ng Kagitingan, May 1 nga mao ang Labor day, May 28 ngadto sa Hunyo 12, ang Labor day, Kataposang Domingo sa Agusto nga mao ang National Heroes day, November 30 nga mao ang Bonifacio Day, ang Decebre 30 nga mao ang Rizal Day ug uban pang mga pista opisyal nga ideklarar sa Presidente sa Pilipinas. Ang tanang mga barko de giera sa Pilipinas ingon man ang mga pribadong barko pangkomersyo nga nakarehistro dinhi sa atong nasod gimandoan usab nga magpakayab ning maong bandila.
Dili basta basta nga mabaligya ug mapalit ang bandila. KInahanglang nga ang mga nagbaligya ug supplier niini nakarehistro sa National Heraldic Institute. Kun kini ipakabayab sa mga publikong dapit kinahanglan nga horizontal ug lugakan niini ang tumoy aron libreng makakabayab diha sa mga flag poles. Kun diha sa mga balay kinahanglang nga ipayunyun kini paubos diin sa taas nga bahin ang puti nga bulok samtang ang blue nga bahin niini naa sa tuo sa nagtan-aw.Sa pagpakabayab niini kinahanglan nga moatubang niini ang tanan , moawit sa nasodnong awit, ug mobutang sa tuong kamot sa walang bahin sa dughan .
Daghan kaayong mga buhat nga atong sagad masaksihan matag adlaw nga diay gidili ning maong balaod. Lakip niini mao ang mosunod :. Ang pagamit niini sa laing mga paagi gawas sa pagpakabayab niini sa paagi nga gilatid .Ang pagisi, pagamit niining tabon ug pagamit niini nga biste. Gani gidid-an usab sa balaod, ang pagamit niini diha sa mga advertisements, pagpakakabayab niini sa mga building nga gipuy-an sa mga langyaw, ang pagamit niini isip biste ug bisan sa pagsul-ob niini diha sa mga pasundayag sa arte.
Ang tanang mga Pilipino bisan unsa man ang iyang pangedaron ug baroganan obligado nga mosaluda sa atong nasodnong Bandila. Usa lamang ka kahimtang diin gihatagan ug pagsabot ang modumili sa pagyukbo sa bandila. Ug kini mao ang kahimtang diin mosukwahi sa relihiyon ug pagtuo ang pagtuman sa balaod. Sa usa ka kaso nga nagsugod sa lalawigan sa Sugbo ang Korte Suprema mideklarar nga dili mahimong silotan ang mga tinun-an nga modumili sa pagtambong sa Flag Ceremony ug pagsaludo sa atong nasodnong bandila kun kini nakasupak sa doktrina sa ilang relihiyon. Maong ang mga lungsoranon kang kansang relihiyon wala magtugot kanila sa pagyuko ug pagsaludo sa Flag sama sa mga saksi ni Jehova dili mapugos sa pagtuman ning maong obligasyon sa pagsaludo sa Flag. Ang batakang ug sagrado kagawasan sa relihiyon o freedom of religion nga gipanalipdan sa ato mismong konstitusyon ang basehan sa Korte Suprema ning maong desisyon.Relihiyon lamang ang gihatagan ug pagsabot sa balaod.Aang bisan unsa pang lain nga hinungdan ug rason dili gayod ilhon nga katarongan ug hinungdan aron talikdan kining maong tulubagon.
Angay gayod nga hatagan ug igong pagtahod ug pagyukbo ang atong nasodnong bandila. Dili lang tungod kay dunay balaod nga nagmando sa pagtahod ug nagsilot sa pagtampalas niini. Kundili labaw sa tanan sa hinungdan nga kini nagsimbolo sa kahiusahan sa atong nasod, ug sa dugo ug kinabuhi sa atong mga bayani nga unta himoon natong puhunan aron atubangon ug latason ang mga suliran sa atong nasod ug katilingban. Ug ning panahon sa kahakog, ug pagkabahibahin sa atong nasod kini matag adlaw mopahinumdom kanato sa atong paghatag ug bili sa tulukibon nga kasaysayan nga giumol sa atong mga bayani ug sa atong kaakohan sa pagtampo aron sa makausa pa mahimong gawasnon ang atong nasod.
Legal Information
Pangutana: May silot ba nga gipahamtang ang balaod ngadto sa mga ginikanan nga modumili sa pagpaeskuwela sa ilang anak?
Tubag: Duna. Ang Presidential Decre 603 nga gitawag isip Child and Youth Welfare Code nagmando sa tanang mga ginikanan ug tigbatay sa mga bata sa pagpatungha kanila sa tulunghaang elementary. Ang kapakyasan ug pagdumili sa usa ka ginikanan sa pagpatungha sa iyang anak sa elementary schoo sa walay igong hinungdan giila nga krimen sa maong balaod ug gipahamtangan ug silot pagkabilanggo hangtod 2 ngadto 6 ka bulan ug multa nga P500 .

ANG BALAOD UG ANG KATRINA HALILI SEX VIDEO SCANDAL

BALAOD UG KAMATOURAN

Ni:

Atty. Ver Quimco

ANG BALAOD UG ANG KATRINA HALILI SEX VIDEO SCANDAL

Gipistahan sa media, gisakyan sa mga politiko, ug gikalingawan sa publiko ang labing ulahing sex video scandal nila Katrina Halili ug Dr. Hayden Kho.Mikalat sa internet ang maong sex video ug dili pa dugay mitumaw si Katrina Halili nga miangkon nga siya ang babaye sa maong video ug mihimog pormal nga reklamo batok kang Dro Kho . Midangop siya sa sa Senado sa imbestigasyon nga gihimo niini ug bisan pa didto sa professional regulation commission ug gustong bahason sa maong komisyon ang lisensyo ni Dr. Hayden ko isip usa ka mananambal.

Tungod kay inilang artista ang nahilambigit sa maong skandalo kini midakop sa atensyon sa katawhan.Misakay ang daghang mga politiko, bisan pa ang malakanyang ug uban pang mga personalidad dali kaayong mikondena kang Dr. hayden Kho.Pervert, Predator, bisan unsa na lang nga pulong sa pagsaway ang gibuhian sa mga politiko ug opisyal nga nahilambigit ning maong imbestigasyon batok kang Kho. Nahimo kining headlines sa mga balita sa mga radio, telebisyon ug mga pamantalaan sulod sa pipila na kaadlaw ug daw wala pa gayoy plano nga moliwag sa ilang atensyon ang mga tigbalita gikan niini kay sayod silang nagpadyon nga init pa kaayo ang interes sa publiko sa maong skandalo. Ug tuod man natigayon ug nahingpit ang usa ka skandalo. Ug tingali labing dakong eskandalo ning tuiga. Dili lang tungod kay usa ka inila kaayong sexy star ang nahilambigit kundili tungod kay sahi sa ubang mga sex scandal diin wala moangkon, o nagpanuko pag-angkon ang nahilambigit, dinhi atubangan gyod sa maukitong mga mata sa publiko naghilak nga miangkon si Katrina Halili ug mopasaka pa gayod ug sumbong isip biktima.

Dili ko gustong mohimog personal nga komentaryo ning maong isyu base pa man nuon inay makatin-aw makasamot pa hinuon sa kaguliyang ug makatampo na hinuon sa tumong sa mga tawo nga nagpaluyo aron mahimo kining usa ka nasodnong scandalo. Apan tungod lagi kay pagkakaron usa na man kini ka kamatouran ug suliran nga kinahanglang atubangon sa atong katilingban ilabi niini panahon sa modernong teknolohiya nga halos madayag na sa mga kiat nga mga mata bisan ang labing mga tinago ug pribadong binuhatan sa tawo, dinhi ning lindog sulayan natog batbat ang mga kahimtang ug implikasyon niini diha sa balaod. Ug sulayan natog tubag mga pangutana nga mahimong motumaw diha sa pagtuki ning maong isyu. May balaod ba nga mahimong sukaranan aro mataral ug mapabilanggo si Dr. Kho kun mamatud-an nga siya gayod ang hinungdan nga nahimo ug mikalat ang maong video. Duna bay balaod nga nagsilot ning mga buhat sa pagkuhag hulagway o video sa mga pribadong kahilihokan lakip na ang pakighilawas sa mga managhigugmaay. Unsa may mahimo diha sa balaod sa mga biktima ning maong binuhatan.

Una sa tanan atong klarohon nga ang atong mga balaod nagkulang pa gayod diha sa pagsumpo ug pagsilot niining maong mga matang sa kalapasan. Gani hangtod pagkakaron wala pa gayoy tin-aw nga lagda sa bisan unsang balaod sa atong nasod nga nagsilot isip krimen niining mga buhat sa pagpamoso. Isip manlalaban makapila na ko makasinati sa mga sumbong sa mga kliente nga biktima niining maong buhat nga gustong mopasakag kaso batok sa mga tawong ilang nasakpang nanglili sa ilang hubo nga mga lawas sa ilang pagpangligo, pag-ilis ug bisan pagkatulog. Gitin-aw ko kanila nga wala gayod hangtod pagkakaron kitay balaod nga nagsilot niini. Kay batakan baya nga doktrina sa atong pamalaod nga ang usa ka buhat dili gayod mahimong ilhon nga krimen hangtod nga dunay balaod nga nagsilot niini isip usa ka krimen. Bugtong sibil nga kaso lamang ang mahimong gamiton batok ning maong buhat. Ug sayod kita unsa ka gasto, langan, ug purehisyo ang usa ka kasong sibil, labi nga kalagmitan dili gayod angay dugangan ang purehisyo sa mga biktima kay sagad kining mga tawo nga mihimo niining maong bisyo wala man poy mga kangho, ug wala gihapoy makuha gikan kanila bisan pa kun makakuha ug desisyon sa kasong sibil pagpapabayad ug danyos.Ug tuod man midahan ug wala gayoy nakasohan niining maong mga tawo nga mihimo ning maong mga binuhatan.

Mao usab kini ang kahimtang diha sa balaod sa mga buhat sa pagkuhag hulaway o video sa pakigromansa o pakighilawas o mga pribadong kalihokan sa usa ka tawo o mga tawo. Ug bisan ang pagsabwag niini sa publiko sama sa pagbutang niini diha sa mga publikong dapit, o bisan sa internet wala pa gihapon hangtod pagkakaron ilhang krimen sa atong mga balaod. Tinuod naa kitay Anti-wiretapping Law nga nagsilot sa mga buhat sa pagamit ug tape recorder o kahimanan aron paminawon ug irekord ang mga pribadong pagestoryahay ug komunikasyon apan diha lamang kini taman dinha. Pagsilot sa pagpaminaw ug pagrekord sa mga madungog nga sinultihay ug komunikasyon ug wala kini maglakip sa pagkuhag hulagway o video.

Ug balik sa eskandalo tali ni Katrina Halili ug Dr. Kho, kun mapamatud-an nga si Dr Kho gayod ang responsible sa pagkuha sa maong video ug walay kasayoran ug pagtugot niini sa Katrina Halili, ug nga siya usab ang mihimo sa pagsabwag niini sa internet. Wala pay klarong balaod nga basehan aron siya silotan, ipabilanggo o pamultahon. Tingali mahimo siyang kasohan aron bahason ang iyang lisensya pagkadoktor base sa mga lagda sa Medical Act of 1959 nga naglatid sa mga tamdanan sa maayong kinabuhi ug pagamit sa propesyon sa mga mananambal ug nagdili kanila sa pagpakiglambigit sa mga immoral nga buhat. Tingali mahimo siyang pasakaan ug sumbong sibil ug pabayron ug danyos tungod sa iyang daotan nga buhat ug pag-abuso ug pagladlad sa kaulawaon sa walay kalibotan nga hinigugma . Apan kanus-a pa kini mahuman ug mahukman. Pila pa ka laing biktima ang mag-antos sa kauwawon .

Maayo ang mga lakang sa Kongreso sa pagpasar ug balaod aron mahimo na gyong krimen ug masilotan kining mga buhat nga nahilambigit sa bisyo ug daotang buhat sa pagpanamastamas sa pribadong katungod mga tawo ilabi na ang kababayen-an. Angay na gayod kining mahimong krimen ug masilotan ilabi na sa kamoderno ug kaluhag sa tekonolohiya pagkakaron nga sayon ra kaayong maabusahan ug magamit nga kahimanan ning maong binuhatan.

Apan mapasar kining maong balaod.Mahimo mang krimen kining maong mga binuhatan ug mapahamtangan ug taas nga silot pagkabilanggo. Bisan pag ilhon nang kriminal kining mga tawong nahilambigit niining maong buhat, kun ang atong kagamhanan ug katilingban magpabilin magtugot ug mokonsente ning daw kultura sa pagkamapahimuslanon, kalaw-ay, ug kaluhag sa moralidad sa atong katilingban gipangunahan mismo sa mga lider, ug artista nga atong gihangad ug giilang modelo sa kinabuhi magpabilin suliran ug dili gayod masumpo kining maong binuhatan,

Ang maong kahimtang mao ang tinuod nga suliran, ug dili si Dr. Kho nga usa lang ka sangpotanan ug posibleng biktima lang gihapon ning maong katilingbanong kasaypanan.

Legal Information

Pangutana: Asa ipasaka ang kasong administratibo batok sa usa ka Doktor nga nakahimog sayop sa iyang pagpanambal?

Tubag: Ang mga kasong administratibo nga nagtumong sa pagbahas sa lisensya sa usa ka mananambal mahimong ipasaka ngadto sa Professional Regulations Commission ( Board of Medicine) . Human sa imbestigasyon kun mamatud-an nga sad-an ang maong ahensya may gahom sa paghukom kun bawion ba ang lisensya nga gihatag ngadto sa maong doctor aron mohimo ug pagpanambal.

MARITAL INFEDILITY

BALAOD UG KAMATOURAN
By:
Atty. Ver Quimco

MARITAL INFEDILITY

May kaso bang mapasaka ang asawa batok sa iyang bana nga nagluib kaniya apan wala kini makig-ipon ug walay pruyba nga nakighilawas gyod kini sa laing babaye? Usa kini sa mga pangutana sa usa ka sulat alang ning atong lindog gikan sa usa ka asawang misumbong sa pagpamaye sa iyang bana ug nangayog tambag nga legal sa iyang suliran.
Ang maong sulat nagkanayon:

Dear Atty. Ver Quimco:
Maayong adlaw kanimo ug sa tanang mga magbabasa sa bisaya. Misulat ko kanimo pamasin nga ning imong lindog dinhi sa bisaya makaplagan ko ang katin-awan ning akong suliran. Kapin na sa 20 katuig ang akong kaminyoon, uban sa akong bana. Gani dagko na man ang among mga anak. Kanhi malinawon kaayo ang among pamuyo, bisan gamay ra ang among kinitaan. Ug bisan walay klarong pangita ang akong bana, ug akong public school teacher man lang napatungha namo ang among mga anak ug pipila kanila nakahuman ug nakatrabaho na.
Nagsugod ning among suliran human mabuang kining akong bana ning usa ka babayeng bulag sa bana ug duna nay mga anak nga silingan ra pod namo. Nasakpan nako nga diay naghatag ug dakong kantidad ang akong bana ngadto niya ug gani mao pa ang mipalit ug materyales pag-ayo sa guba na nilang balay. Akong gipadala ug txt message ang babaye ug gihangyo nga undangon na ang daotan niyang relasyon sa akong bana.

Nagubot karog samot ang among pamuyo kay gipatawag na man hinuon ko sa kapitan ning maong babaye, ug nasuko na man hinuon ang akong bana kanako. Giingnan ko niya nga manestigos siya pabor sa babaye. Maong karon akong nahunahunaan nga mopasaka na lag sumbong batok sa akong bana ug sa babaye. Apan daghan gaingon nako nga dili kuno matigayon ang akong sumbong kay wala man koy pruyba nga nakighilawas gyod sila ug wala pod sila mag-ipon.

Palihug tubaga ning akong pangutana Atty. Ver.Duna ba koy sumbong nga mapasaka batok sa akong bana ug ning maong babaye. Madutlan kaha ko sa kaso ning maong babaye nga nia ron sa barangay.

Salamat kaayo sa imong pagsalig.

Imong magbabasa:
Mary

Salamat Mary sa imong pagsalig.

Sa una mong pangutana kun duna ka bay kaso nga mapasaka batok ning imong bana ug ning babaye nga matod mo iyang gikarelasyon mahimong magamit ang mga lagda sa Republic Act 9262 kun Anti-violence Against Women and their Children Act. Sahi man god sa karaan ug naandan nga mga lagda sa Revised Penal Code lisod kaayong ipasaka ang kasong kriminal batok sa usa ka bana sa panahon nga magluib siya sa iyang kaminyoon. Bisan pa kun dunay ebidensya sa pagpakighilawas, ug pakigrelasyon seksual sa lain, dili kini igo nga sukaranan aron siya kasohan sa krimen nga gitawag ug concubinage( pagluib sa bana). Kinahanglan gyod nga dunay pruyba nga gidala sa bana ang iyang babaye sa ilang pinuy-anan sa iyang asawa, o nakighilawas siya niini sa eskandalo nga kahimtang, o bien nakigpuyo gyod siya niini sa laing dapit o pinuy-anan. Kun wala ang usa ning maong tulo ka kahimtang, wala gyoy kaso nga matigayon batok sa bana, bisan adlaw-adlaw pa siyang magluib ug makigrelasyon sa laing babaye.
Apan lahi na karon kay base sa mga lagda sa Republic Act 9262 duna nay bag-ong ikrimen nga gitawag ug Psychological Abuse through marital infidelity. Pinaagi ning maong balaod ang pagluib o pagpamabaye sa usa ka bana nga misangpot sa kaguol, kosemisyon ug kasakit sa buot sa usa ka asawa mahimo nang sukaranan aron siya pasakaan ning maong kasong kriminal. Taas ra ba ang silot nga gipahamtang niini. Hangtod 12 ka tuig sa prision mayor ang gipahamtang sa balaod. Ug wala na kinahanglana ang mga pruyba sa Revised Penal Code nga nanginahanglan pa nga dal-on sa pinuy-anan ang babaye, o makighilawas kaniya ang bana sa eskandalo nga kahimtang, o makigpuyo gyod sa iyang babaye ang nagluib nga bana. Igo na nga dunay pruyba nga momatuod nga nakigrelasyon gayod ang bana sa laing babaye, ug nga kini gikasakit pag-ayo sa asawa nga mosangpot sa gitawag nga psychological violence.
Sa laktod nga pagkasulti mas sayon na karon nga kasohan ang usa ka bana nga nagluib sa kaminyoon tungod sa Republic Act 9262 ug mas dako na ang silot kun mapamatud-an ang mao niyang pagluib human sa husay sa hukmanan. Maong sa kahimtang ni Mary mahimo niyang magamit ang maong balaod kun gikasakit gyod niya ang gihimo sa iyang bana. Mahimong modangop siya sa labing duol nga buhatan sa DSWD aron matabangan siya pagpasaka sa maong sumbong.
Hinuon dili maayong magdalidali. Una sa tanan si Mary ang unang nasayod kun angay ba niyang gamiton kining maong balaod batok sa iyang bana. Ang pagpasaka ba ug kaso , ang pagpabilanggo ba sa iyang bana sulbad ning iyang suliran. Basin pa kaha hinuon nga ang pagpasaka niya niini mobunga lang ug dugang suliran ug magdala na hinuon ug hingpit nga kaungkagan sa ilang kaminyoon. Kay dili sa tanang panahon mahimong sulbad ang pagpasaka ug kaso.
Tingali mas maayong mahatagan ug mas luag nga kahigayonan ang pagdayganay ug komunikasyon tali kang Mary uban sa iyang bana, ug nining babaye nga gikarelasyon niini. Ang pag-atubangay nila sa barangay, ug uban pang mga pamaagi sa malinawong paghisgot ug dialogo basin magbunga ug mas dali nga kahigayonan aron masulbad kining maong suliran ni Mary ug sa iyang bana.

Legal Information
Pangutana: Mahimo bang makasohan ug makonbikto sa kasong defamation ang usa ka tawo nga mipasangil ug mihimog makaulaw nga pulong batok sa laing tawo sa dapit nga sila rang duha ug walay lain nakadungog ?

Tubag: Dili. Sa mga kaso sa oral defamation o libel gikahanglan gyod nga dunay laing tawo nga nakabati sa maong pakaulaw sa dihang gipamahayag kini. Bisan unsa ka malisyoso o makauulaw ang pamahayag kun walay laing tawo nga nakadungog gawas sa gitumong niini walay krimen nga defamation nga nahimo.