Niadtong miaging semana samtang naghinapos ang miaging tuig nahimong dakong balita ang pagpangolata nga gihimo ni DAR Secretary Nazer Pangandaman, ug sa iyang anak nga Mayor sa Masiu Lanao del ngadto sa usa ka amahan ug sa iyang 14 anyos na anak lalaki tungod lang sa panagbangi sa dula nga Golf didto sa Antipolo. Sa usa ka programa sa telebisyon gidetalye sa mga biktima kun giunsa sila pagdagmala sa amahan ug anak nga pangandaman uban sa ilang mga batabata ug guardia didto sa Golf Course nga ilang gidulaan. Krimen nga nahitabo sa dayag nga kahayag sa adlaw ug nasaksihan sa daghan lakip na niini ang anak nga babaye ni Delfin De La Paz nga nakasaksi sa kamangtas ug kabangis nga gipakita sa DAR secretary ug sa iyang anak nga mayor ngadto sa iyang amahan ug sa iyang manghod nga bayongbayong.
Sa ilang pamahayag sa medya walay pagpangulipas nga gipadayag ang mga pangandaman. Hinuon, ang bugtong hinungdan nga ilang gipadayag ngano nga nahitabo kadto mao ang matod pa pagbalikas ug pagpangasaba sa amahan nga de la Paz human nila singiti sa dula nga golf.
Sa usa ka nasod nga naanad na sa inadlaw adlawng balita sa kabangis ug kapintas sa tawo mahulagway diha sa nagkalainlaing laing mga dagkong krimen ug pagpamatay adlaw adlaw nga gibalita sa pamantalaan, halos wala nay makurat nga makabalita sa hitabo sa pagpamun-og ug pangolata. Hinuon ang maong hitabo nahimong dakong balita una sa tanan tungod ka yang personalidad nga unang nahilambigit niini usa ka membro sa gabinete sa Presidente sa nasod, ug ang labing kataw-anan pa dili pa usab dugay nga gikatahong natudlo isip usa sa mga membro sa panel sa gobyerno o GRP Panel nga gitahasan pagkakaron sa pagpadayon sa sinultihay tali sa mga rebeldeng MILF.
Isip usa ka mindanawnon sama sa mga Pangandaman ako gibati kaayog kaulaw ug kahimangod sa maong balita. Kamaayo na lang kaayo untang huna-hunaon nga naa ray taga ato nga matudlo sa gabinete ug saligan sa Pamuno. Apan naunsa na man hinuon ni karon nga inay magdalag garbo sa Mindanao, naglabay na man hinuon ug dakong kauwawon.
Wala kita maghukom ug wala kitay tuyo nga mohimog deretsong paghukom batok sa mga pangandaman. Apan base sa nga taho sa medya iyang giangkon nga nahitabo gayod ang maong pagpangdapat sa mga de la paz, ug diha siyang sa maong hitabo. Ug tin-aw kaayo nga wala siyay gihimo mapugngan na man lang ang maong krimen. Diha lang sa pagpaminaw sa mga pamahayag sa pikas pikas ang usa ka yanong panghuna-huna makatugkad kun asa ang sayop ug kun kinsa ang tagsala. Usa siya ka opisyal nga nagbaton ug dako kaayong pagsalig sa Presidente ug gani base sa prinsipyo nga gitawag sa balaod ug Qualified Political Agency ang iyang mga barognan ug lihok diha sa iyang trabaho ilhon nga iyang sa Presidente . Ang iyang kasaypanan, ilhon usab nga kasaypanan sa Presidente. Mao usab ang iyang anak nga si Mayor Pangandaman, sama sa iyang amahan siya naglukdo gihapon ug dakong kaakohan ug tulubagon isip lider sa iyang katawhan sa Masiu, Lanao del Sur.
Apan pagkaaunugon. Tingali tungod lang sa kainit sa ulo ug kakulang sa pailob, kundili man gani sa kakulangon gayod sa tukmang nga kahimatngon sa ilang kaakohan isip opisyal publiko sayon ra kaayo nilang gitamakan ang ilang batakang obligasyon sa balaod .
Ang buhatan sa gobyerno usa nagsukad sa pagsalig sa publiko. Ang tanang mga opisyal ug empleado sa gobyerno kinahanglan makanunayong magbaton ug kaakohan sa katawhan ug moalagad kanila sa tumang ka responsible, kaligdong, kamaunongon, ug pagkamakugihon . Mao kini ang lagda sa public accountability sa 1987 Constitusyon nga mao ang sukaranan sa panumpa sa katungdan sa mga Pangandaman ug sa tanang mga opisyal sa gobyerno sama kanila. Gani ang maong lagda sa konstitusyon nagmando usab sa mga opisyal sa gobyerno nga magpuyo ug yanong kinabuhi. Pagkabuotan, kaligdong, kamapaubsanon ang gimando sa konstistusyon. Ug kining tanan, sa usa lang ka pamilok, sa usa lang ka gamay nga bangi gilumpag sa mga Pangandaman. Human sa usa ka taphaw nga pagpangayog pasaylo, daghan kaayong gahulat sa usa ka konkretong aksyon sa Presidente aron mapamatuod nga seryoso ang gobyerno pagresolba ning maong kontrobersiya. Apan gawas sa walay klarong imbestigasyon wala gayoy gihimo ang Malacanang aron na man lang mahupay ang pagduda sa kamatinud-anon sa maong imbestigasyon.
Apan kinsa pa man pod kahay makapaabot sa Presidente nga mohimo ning maong lakang batok kang Pangandaman. Kun wala siyay nahimo sa iyang mga sakop nga nasugamak sa mas dako pang kontrobersiya kay sa kang Pangandaman, ngano ba tuod nga himoon man niya kini kang Pangandaman, nga nahilambigit lang sa usa ka kadiyot ug gamayng pagpamun-og. Kinsa ba siya nga mopaleave o moparesign kang Pangandaman nga siya man gani mismo mas dako pa mag tulubagon ug kasal-anan sa iyang katawhan, ug tingali kun hunahunaon mas angay pang unang moresign kang Pangadaman .
Ngil-ad ug dakong skandalo sa pangalagad sa kagamhanan ang kontroversiya ni Pangandaman. Apan sa matang ug kinaiya sa kagamhanan nato karon dili ba nga si Pangandaman naghimo lang kun unsay uso, ug gihimo sa iyang mga kaubanan ug sa iyang labaw?
Para asa man ang gahom nga gigunitan? Pahimuslan, gamiton sa personal nga kapritso, garbo, ug tingusbawan. Mag-unsa man nang kaakohan, konstitusyon ug balaod nga sayon ra man kaayong tumban kun ikaw naa sa kahitas-an ug way mahimo nianang mga tawo nga magreklamo, pul-an ra gihapon na ug mangagho sa kakapoy, kahuyang ug katalaw..Ang importante naa kanimo ang posisyon, gahom ug bahandi. Wala baya sa bokabularyo sa administrayong Arroyo ang pagpaubos, ug ang pagtahod sa katungod sa katawhan.
Kun ang maong baroganan mao ang nagtukmod sa mga Pangandaman aron masugamak sa gireklamo kasaypanan batok sa mga de law Paz, nan wala sila mag-inusara. Halos tanan nga naa sa puwesto puera de los Buenos pagkakaron hapit na matintal sa maong panghunahuna. Wala na moilag balaod ,wala na makadumdom sa ilang tulubagon sa katawhan.
Sa maong kahimtang ug kinaiya sa atong namunoan ,wala masayop ug nagsunod lang sa uso ug urog sa gahom ang mga Pangandaman.
Legal Information
Pangutana: Unsa may citizenship sa ikaupat nga anak ni Manny Pacquiao nga si Queen Elizabeth nga gipanganak niadtong miaging semana didto sa Amerika?
Tubag: Duha ka citizenship o dual citizenship ang iya sa ikaupat nga anak ni Manny Pacquiao. Usa siya ka Filipino kay ang iyang mga ginikanan Filipino man, ug usa usab siya ka amerikana kay didto man siya matawo sa Amerika. Ang Pilipinas man god nagbaton sa gitawag nga jus sanguinis rule sa pagkalungsoranon. Buot ipasabot kun ang amahan o inahan Filipino, bisan asa siya gipakatawo siya ilhon gyong Filipino. Samtang ang balaod sa amerika nagsagop sa gitawag nga jus soli principle o ang pagkalungsoranon tungod kay natawo sa yuta sa nasod. Maong sa kahimtang sa kamanghorang anak ni Manny Pacquiao iya ang duha ka lagda sa Pilipinas ug Amerika, ug siya ilhon nga Filipino American.
No comments:
Post a Comment